Estamos no
tempo de Nadal. Moi próximos aínda a esa escena tan familiar do nacemento do
Señor, onde o Neno Xesús vén sendo coma o sol que ó nacer fai case desaparecer
co seu resplandor a lúa e mailas estrelas. Refírome a María, a Xosé, ós
pastores e ós agarimosos animais domésticos que a tradición coloca arredor do
Neno Xesús.
Mais, pese
a todo, os que están á beira de Xesús son sempre algo esencial na primeira
mensaxe de Xesús ó mundo como fillo benquerido do Deus Pai. Pois a palabra
derradeira de Deus Pai á humanidade non se fixo escoitar no mundo dunha maneira
illada, eremítica, desvinculada dos nosos modos de nacer e de vivir. Ela
aparece, polo contrario, en familia. Porque é o Deus Pai mesmo quen existe
tamén en si mesmo de modo misterioso, incomprensíbel para nós, con trazos
familiares. O Deus cristián é un determinado xeito, o máis misterioso e fondo
que se pode concibir, de vida familiar. Deus é Pai, é Fillo e é Espírito Santo.
Un marabilloso modo de ser e de vivir en unidade e diferenza, modelo máximo e
supremo de todo vivir humano.
Cando Xoán
quere definirnos e describirnos como é Deus, dinos que el é “amor”.
Dificilmente poderiamos achegarnos a entender o que isto quere dicir, se Deus
fose en si mesmo un ser solitario, un eremita, algo que no interior de si mesmo
non estivese relacionado con ninguén. Por iso entendemos algo mellor a Deus
como amor se se nos di que Deus é en si mesmo un Deus en tres persoas, por máis
que isto non suprima senón que agrande aínda máis o misterio do noso Deus. O
misterio da que chamamos a Santísima Trindade.
Familia
significa pluralidade na unidade. O que crea esta unidade e pluralidade é
precisamente o amor. Como vedes, a festa que celebramos hoxe da Sagrada Familia
lévanos en principio máis alá do misterio concreto do nacemento de Xesús no seo
dunha familia concreta. Unha familia pobre, que carece daqueles medios ou
recursos que lles sobran ás familias ricas e ben situadas, mais que é abondosa
en algo que, se non se ten, de pouco lle servirían en último termo eses outros
medios e recursos exteriores. Pois se algo ten esta primeira familia formada
por María, Xosé e o Neno, é precisamente o amor co que se queren. Nisto non
poden ter envexa a ninguén. Un amor que é a face e o corazón de Deus mesmo. Por
iso esta familia de Nadal é verdadeiramente “sagrada”, a “Sagrada Familia” que
hoxe estamos a celebrar.
Chámame a
atención que na primeira Lectura, do
libro do Eclesiástico, se fale moito das bondades que trae consigo o
amar, respectar, atender ou honrar ós pais (tanto á nai coma ó pai). En cambio,
non se comenta para nada nela o feito de que para que os fillos amen, respecten
ou honren ós pais é preciso que antes os pais os amen e queiran abondosamente a
eles. Para aprender a amar hai que recibir antes amor. Non se lle pode demandar
a ninguén amor se antes el mesmo non o recibiu. Os fillos só poderán amar a
seus pais se experimentan a cotío o seu amor, o seu coidado, o seu agarimo. É
así, e non doutra forma, como se constrúe unha verdadeira familia, unha familia
na que todos os seus membros se atopan a gusto, unidos, e na que, ó mesmo
tempo, se recoñecen, respectan e queren como diferentes.
Precisamente por iso, no terreo máis directamente relixioso, para
podermos ter inclinación e forzas para amar a Deus, precisamos tamén coñecer e
experimentar antes o moito que Deus nos quere e nos ama. Deste xeito, por
exemplo, se aprendemos a ver e experimentar no Xesús de Nadal a proba concreta
do amor que Deus Pai nos ten ó darnos o seu Fillo benquerido, sentirémonos
tamén pola nosa parte fondamente movidos a amar a Deus, a Xesús e ós irmáns e
irmás nosos de todo o mundo.
Só así,
experimentando o amor que Deus nos ten, seremos capaces de formarmos entre
todos unha familia semellante á Sagrada Familia de Nazaret e semellante tamén,
en último termo, a esa familia primordial que Deus mesmo é.
Desde
estas consideracións, é doado comprender o programa que Paulo pon diante nosa
na súa carta ós Colosenses: “revestídevos de sentimentos de misericordia, de
bondade, de humildade, de sinxeleza, de tolerancia. Aturádevos uns ós outros e
perdoádevos... Cinguídevos co amor... Homes, amade as vosas mulleres... Pais,
non asoballedes os vosos fillos”. Todo isto pode ser visto como unha verdadeira
revolución nuns tempos nos que a muller adoitaba ser considerada como algo
inferior e subordinado ó home e no que a importancia do amor ós fillos tardaría
aínda moitos séculos en ser descuberta.
Algo que,
polo que se ve, continúa aínda a ser revolucionario nos tempos actuais, a
xulgar pola sorpresa e admiración da xente, cando o papa Francisco nos fala da
importancia da “tenrura” e do cariño, que el mesmo practica un día si e outro
tamén con enfermos, pobres ou xente carente de recursos materiais. Francisco
xustifica este comportamento seu co que nos di na súa Exhortación “A alegría do
evanxeo”. Dísenos alí: “Todo ser humano é obxecto da tenrura infinita do Señor,
e El mesmo habita na súa vida. Xesús Cristo deu o seu precioso sangue na cruz
por esa persoa. Máis alá de toda aparencia, cada un é inmensamente sagrado e
merece o noso cariño e a nosa entrega. Por iso, se consigo axudar a unha soa
persoa a vivir mellor, iso xa xustifica a entrega da miña vida”.
Como
vedes, Francisco fala aquí de que toda persoa é “inmensamente sagrada”. De modo
que non nos deberiamos limitar a considerar “sagrados” unicamente os membros,
Xesús, María e Xosé, da chamada “Sagrada Familia”. Para Francisco, como tamén
así o era para Xesús, “sagrados” somos todos, máis alá da nosa aparencia
exterior. Así como lle damos un bico a unha reliquia ou a unha imaxe relixiosa,
con moita máis razón llo deberiamos dar a un enfermo ou a un leproso. Así o
proclama polo menos quen está aí, como bispo de Roma, aprendéndonos a nos
comportar con todos como verdadeiros cristiáns, como seguidores dese Xesús que
se fixo irmán de todos.
Que esta
festividade entrañábel da Sagrada Familia nos axude a profundar na nosa fe, na
nosa esperanza e no noso amor mutuo en canto membros dunha mesma familia que
somos ou que, polo menos, estamos chamados a ser.
