Aprender de María a ser unha comunidade que ora
15 de mar de 2012
Venerar a Nai de Xesús na Igrexa, significa aprender dela a ser unha
comunidade que ora: esta é unha das características esenciais da primeira
descrición da comunidade cristiá descrita nos Feitos dos Apóstolos.
Queridos irmáns e irmás:
Coa catequese de hoxe gustaríame empezar a falar da oración nos Feitos dos
Apóstolos e nas cartas de San Paulo. San Lucas deunos, como sabemos, un dos
catro evanxeos, dedicado á vida terrea de Xesús, pero tamén nos deixou aquilo
que se denominou o primeiro libro sobre a historia da Igrexa, é dicir, os Feitos
dos Apóstolos.
Nestes dous libros, un dos elementos recorrentes é xustamente a oración,
sexa a de Xesús, sexa a de María, dos discípulos, das mulleres e da comunidade
cristiá. O camiño inicial da Igrexa está marcado principalmente pola acción do
Espírito Santo, que transforma aos apóstolos en testemuñas de Cristo resucitado
ata o derramamento de sangue, e da rápida difusión da palabra de Deus en
oriente e occidente. Non obstante, antes que a proclamación do evanxeo se
propague, Lucas narra a historia da ascensión do Resucitado (cf. Hch. 1,6-9).
Aos discípulos o Señor entrégalles o seu programa de vida, dedicada á
evanxelización, e dilles: "Recibiréde-la forza do Espírito Santo, que virá
sobre vós, e seréde-las miñas testemuñas en Xerusalén, en toda Xudea e
Samaria, e ata os confíns da terra,". (Hch. 1,8). En Xerusalén, os
apóstolos que eran once, pola traizón de Xudas Iscariote, reuníronse na casa a
orar, e xustamente en oración esperan o don prometido de Cristo resucitado, o
Espírito Santo.
Neste contexto de espera, entre a Ascensión e Pentecostes, san Lucas
menciona por última vez a María, a nai de Xesús, e a súa familia (v. 14). A
María dedicoulle os inicios do seu Evanxeo, dende o anuncio do anxo ata o
nacemento e a infancia do Fillo de Deus feito home. Con María comeza a vida
terrea de Xesús e con María comezan tamén os primeiros pasos da Igrexa; en ámbalas dúas ocasións o clima é de escoita de Deus, de recollemento. Hoxe,
polo tanto, quixera determe sobre esta presenza orante da Virxe no grupo dos discípulos,
que serán a primeira Igrexa nacente. María seguiu con discreción todo o camiño
do seu Fillo durante a vida pública, ata o pé da cruz, e agora continúa
seguindo, cunha oración silenciosa, o camiño da Igrexa. Na anunciación, na casa
de Nazaret, María recibe o anxo de Deus, e atenta ás súas palabras, acólleo e
responde ao designio divino, expresando a súa total dispoñibilidade: Velaquí a
escrava do Señor; fágase en min segundo a túa palabra" (cf. Lc 1,38).
María, pola mesma actitude interior de escoita, é capaz de ler a súa propia
historia, recoñecendo con humildade que é o Señor o que actúa. Na visita ao súa parente Isabel, prorrompe nunha oración de loanza e de alegría, de celebración
da graza divina que encheu o seu corazón e a súa vida, facéndoa a Nai do Señor
(cf. Lc. 1,46-55). Loanza, acción de grazas, alegría: no cántico do Magníficat,
María non ve só o que Deus fixo nela, senón tamén ao que fixo e fai
continuamente na historia. San Ambrosio, nun famoso comentario sobre o Magníficat,
invita a ter o mesmo espírito na oración e di: "Que en cada un estea o
espírito de María para gabar o Señor, e estea en cada un o espírito individual
de María para exultar a Deus" (Expositio Evangelii secundum Lucam 2, 26:
PL 15, 1561). Mesmo no cenáculo de Xerusalén, no "cuarto do piso alto,
onde adoitaban reunirse os discípulos de Xesús" (cf. Hch. 1,13), nun clima
de escoita e de oración, ela está presente, antes de que as portas se abran de
par en par e comecen a anunciar a Cristo o Señor a todos os pobos, ensinándoos
a gardar todo o que lles mandara (cf.Mt. 28,19-20). As etapas do camiño de
María, da casa de Nazaret á de Xerusalén, a través da cruz onde o seu Fillo a
encomenda ao apóstolo Xoán, caracterízanse pola capacidade de manter un clima
persistente de recollemento, para meditar cada evento no silencio do seu
corazón fronte a Deus (cf. Lc. 2,19-51) e na meditación diante de Deus, ata
entender a súa vontade e ser capaz de aceptala no seu interior. A presenza da
Nai de Deus cos once, despois da Ascensión, non é só un rexistro histórico
dunha cousa do pasado, senón que adquire un significado de gran valor, porque Ela
comparte con eles o máis valioso: a memoria viva de Xesús, na oración; comparte
esta misión de Xesús: preservar a memoria de Xesús e así manter a súa presenza.
A última mención de María nos dous escritos de san Lucas danse no sábado: o
día do descanso de Deus despois da creación, o día de silencio despois da morte
de Xesús e da espera da súa Resurrección. E neste episodio ten as súas raíces a
tradición de Santa María en sábado. Entre a Ascensión do Resucitado e o
primeiro pentecostés cristián, os apóstolos e a Igrexa reúnense con María para
esperar con ela o don do Espírito Santo, sen o cal non se pode chegar a ser
testemuñas. Ela, que xa o recibiu por xerar o Verbo encarnado, comparte con
toda a Igrexa a espera do mesmo don, para que no corazón de cada crente
"sexa formado Cristo" (cf. Ga. 4,19). Se non hai Igrexa sen
Pentecostés, non hai tampouco Pentecostés sen a Nai de Xesús, porque ela viviu dunha
forma única, o que a Igrexa experimenta cada día baixo a acción do Espírito
Santo. San Cromacio de Aquilea comenta así o rexistro dos Feitos dos Apóstolos:
"Reuniuse polo tanto a Igrexa, no cuarto do piso superior xunto con María,
a Nai de Xesús, e xunto aos seus irmáns. Por conseguinte, non se pode falar de
Igrexa se non está presente María, a Nai do Señor... A igrexa de Cristo está
alí onde se predica a Encarnación de Cristo na Virxe, e, onde predican os
apóstolos, que son os irmáns do Señor, alí escóitase o evanxeo" (Sermo
30,1: SC164, 135).
O Concilio Vaticano II quixo poñer de relevo, en particular, este vínculo
que se manifesta visiblemente en orar xunto con María e cos Apóstolos, no mesmo
lugar, á espera do Espírito Santo. A constitución dogmática Lumen Gentium
afirma: "Por non querer Deus manifestar solemnemente o misterio da
salvación humana antes de derramar o Espírito prometido por Cristo, vemos que
os Apóstolos, antes do día de Pentecostés, « perseveraban unánimes na oración
con algunhas mulleres, con María, a Nai de Xesús, e cos irmáns deste » (Hch 1,
14), e que tamén María imploraba coas súas oracións o don do Espírito, que na
Anunciación xa a cubrira a ela coa súa sombra. " (n. 59). O lugar
privilexiado de María é a Igrexa, que é "proclamada como membro excelente
e enteiramente singular..., tipo e exemplar acabado desta na fe e na caridade
(ib., n. 53).
Venerar a Nai de Xesús na Igrexa, significa entón aprender dela a ser unha
comunidade que ora: esta é unha das características esenciais da primeira
descrición da comunidade cristiá descrita nos Feitos dos Apóstolos (cf. 2,42).
A oración está a miúdo referida a situacións difíciles, de problemas persoais,
que levan a dirixirse á súa vez o Señor para ter luz, consolo e axuda. María
invítanos a abrir as dimensións da oración, a dirixirnos a Deus non só na
necesidade e non só para si mesmo, senón de modo unánime, perseverante, fiel,
cun "só corazón e unha soa alma" (cf. Hch. 4,32 ).
Queridos amigos, a vida humana atravesa diversas etapas de transición, a
miúdo difíciles e esixentes, que requiren decisións obrigatorias, renuncias e
sacrificios. A Nai de Xesús foi colocada polo Señor en momentos decisivos da
historia da salvación e soubo responder sempre con plena dispoñibilidade,
froito dunha profunda relación con Deus, madurada na oración asidua e intensa.
Entre o venres da Paixón e o domingo da Resurrección, a ela confióuselle o
discípulo amado, e con el a toda a comunidade dos discípulos (cf.Jn. 19,26).
Entre a Ascensión e Pentecostés, ela está con e na Igrexa en oración (cf. Hch.
1,14). Nai de Deus e Nai da Igrexa, María exerce a súa maternidade ata o final
da historia. Encomendámoslle todas as fases do paso da nosa existencia persoal
e eclesial, non menos que a do noso tránsito final. María ensínanos a
necesidade da oración e móstranos que só cun vínculo constante, íntimo, cheo de
amor co seu fillo, podemos saír de "a nosa casa", de nós mesmos, con
coraxe, para chegar aos confíns do mundo e proclamar en todas as partes ao
Señor Xesús, salvador do mundo.
