Con estas palabras o Cardeal Protodiácono,
anunciaba o pasado mércores, día 13 preto das 8 do serán, que tiñamos Papa, que
os cardeais reunidos en Conclave elixiran ao cardeal JORGE MARIO BERGOGLIO, arcebispo de Bos Aires, como o sucesor de Pedro para rexe-los
destinos da Igrexa católica metidos xa na segunda década do século XXI, baixo o
nome de FRANCISCO I.
É unha figura destacada de todo o continente e un pastor sinxelo e moi
querido na súa diocese, que visitou ao ancho e ao longo, mesmo en metro e en
autobús, nos quince anos do seu ministerio episcopal.
«A miña xente é pobre e eu son un deles», dixo
máis dunha vez para explicar a opción de vivir nun apartamento e de prepararse
a cea el mesmo. Aos seus sacerdotes sempre lles recomendou misericordia,
valentía apostólica e portas abertas a todos. O peor que pode suceder na
Igrexa, explicou nalgunhas circunstancias, «é aquilo que De Lubac chama
mundanidad espiritual», que significa «poñerse a si mesmo no centro». E cando
cita a xustiza social, invita en primeiro lugar a retomar na man o catecismo, a
redescubrir os dez mandamentos e as benaventuranzas. O seu proxecto é sinxelo: se
se segue a Cristo, compréndese que «pisar a dignidade dunha persoa é pecado
grave».
A súa biografía oficial é de poucas liñas, polo
menos ata o nomeamento como arcebispo de Bos Aires. Chegou a ser un punto de
referencia polas súas fortes tomas de posición durante a dramática crise
económica que devastou o país en 2001.
Na capital arxentina naceu o 17 de decembro de
1936, fillo de emigrantes piemonteses: o seu pai Mario era contador, empregado
en ferrocarril, mentres que a súa nai, Regina Sivori, se ocupaba da casa e da
educación dos cinco fillos.
Diplomouse como técnico químico, e elixiu logo o
camiño do sacerdocio entrando no seminario diocesano de Vila Devoto. O 11 de
marzo de 1958 pasou ao noviciado da Compañía de Xesús. Completou os estudos de
humanidades en Chile e en 1963, ao regresar a Arxentina, licenciouse en
filosofía no Colexio San José, de San Miguel. Entre 1964 e 1965 foi profesor de
literatura e psicoloxía no Colexio da Inmaculada de Santa Fe e en 1966 ensinou
as mesmas materias no Colexio do Salvador en Bos Aires. De 1967 a 1970 estudou
teoloxía e doutorouse no Colexio San José.
O 13 de decembro de 1969 recibiu a ordenación
sacerdotal de mans do arcebispo Ramón José Castellano. Proseguiu a preparación
na Compañía de 1970 a 1971 en Alcalá de Henares, en España, e o 22 de abril de
1973 emitiu a profesión perpetua. De novo en Arxentina, foi mestre de novizos
en Vila Barilari en San Miguel, profesor na facultade de teoloxía, consultor da
provincia da Compañía de Xesús e tamén reitor do Colexio.
O 31 de xullo de 1973 foi elixido provincial dos xesuítas de Arxentina,
tarefa que desenvolveu durante seis anos. Despois continuou o traballo no campo
universitario e entre 1980 e 1986 é de novo reitor do colexio de San José,
ademais de párroco en San Miguel.
En marzo de 1986 vai a Alemaña para ultimar a tese
doutoral; logo os superiores envíano ao colexio do Salvador en Bos Aires e
despois á igrexa da Compañía da cidade de Córdoba, como director espiritual e
confesor.
É o cardeal Antonio Quarracino quen o chama como o
seu estreito colaborador en Bos Aires. Así, o 20 de maio de 1992 Xoán Paulo II
noméao bispo titular de Auca e auxiliar de Bos Aires. O 27 de xuño recibe na
catedral a ordenación episcopal de mans do purpurado. Como lema elixe Miserando atque eligendo e no escudo
inclúe o cristograma IHS, símbolo da Compañía de Xesús.
Concede a súa primeira entrevista como bispo a un
pequeno periódico parroquial, "Estrellita de Belén". É nomeado
deseguida vicario episcopal da zona de Flores e o 21 de decembro de 1993
encoméndaselle tamén a tarefa de vicario xeral da arquidiocese. Polo tanto non
sorprendeu que o 3 de xuño de 1997 fose promovido como arcebispo coadxutor de
Bos Aires. Antes de nove meses, á morte do cardeal Quarracino, sucédelle, o 28
de febreiro de 1998, como arcebispo, primado de Arxentina e ordinario para os
fieis de rito oriental residentes no país e desprovistos de ordinario do propio
rito.
Tres anos despois, na Casa do concello do 21 de
febreiro de 2001, Xoán Paulo II noméao cardeal, asignándolle o título de san
Roberto Bellarmino. Invita aos fieis a non acudir a Roma para celebrar a
púrpura e a destinar aos pobres o importe da viaxe. Gran chanceler da
Universidade Católica Arxentina, é autor dos libros Meditacións para relixiosos (1982), Reflexións sobre a vida apostólica (1986) e Reflexións de esperanza (1992).
En outubro de 2001 é nomeado relator xeral adxunto
para a décima asemblea xeral ordinaria do Sínodo dos bispos, dedicada ao
ministerio episcopal, encargo recibido no último momento en substitución do
cardeal Edward Michael Egan, arcebispo de Nova York, de presenza necesaria no
seu país a causa dos ataques terroristas do 11 de setembro. No Sínodo subliña
en particular a "misión profética do bispo", o seu "ser profeta
de xustiza", o seu deber de "predicar incesantemente" a doutrina
social da Igrexa, pero tamén de "expresar un xuízo auténtico en materia de
fe e de moral".
Mentres, en América Latina a súa figura faise cada
vez máis popular. A pesar diso, non perde a sobriedade de trato e o estilo de
vida rigoroso, por algún definido case "ascético". Con este espírito
en 2002 declina o nomeamento como presidente da Conferencia episcopal arxentina,
pero tres anos despois é elixido e despois reconfirmado por outro trienio en
2008. Entre tanto, en abril de 2005, participa no conclave no que é elixido
Benedicto XVI.
Como arcebispo de Bos Aires -diocese de máis de
tres millóns de habitantes- pensa nun proxecto misioneiro centrado na comuñón e
na evanxelización. Catro os obxectivos principais: comunidades abertas e
fraternas; protagonismo dun laicado consciente; evanxelización dirixida a cada
habitante da cidade; asistencia aos pobres e aos enfermos. Apunta a
reevanxelizar Bos Aires "tendo en conta a quen alí vive, como está feita,
a súa historia,". Invita sacerdotes e laicos a traballar xuntos. En
setembro de 2009 lanza a nivel nacional a campaña de solidariedade polo
bicentenario da independencia do país: duascentas obras de caridade para levar
a cabo ata 2016. E en clave continental, alimenta fortes esperanzas no ronsel
da mensaxe da Conferencia de Aparecida de 2007, ata o definir "a Evangelii nuntiandi de América Latina".
Ata o inicio da sede vacante era membro das
Congregacións para o culto divino e a disciplina dos sacramentos, para o clero,
para os institutos de vida consagrada e as sociedades de vida apostólica; do
Pontificio consello para a familia e da Pontificia comisión para América Latina.
