«Bendito o que vén en nome do Señor!» (Cf. Lc 19,38),
gritaba o xentío de Xerusalén acollendo a Xesús. Fixemos noso aquel entusiasmo,
axitando as palmas e os ramos de oliveira expresamos o encomio e o gozo, o
desexo de recibir a Xesús que vén a nós. Do mesmo xeito que entrou en
Xerusalén, desexa tamén entrar nas nosas cidades e nas nosas vidas. Así como o
fixo no Evanxeo, cabalgando sobre un simple burriño, vén a nós humildemente,
pero vén «no nome do Señor»: co poder do seu amor divino perdoa os nosos
pecados e reconcílianos co Pai e connosco mesmos. Xesús está contento da
manifestación popular de afecto da xente, e ante a protesta dos fariseos para
que faga calar a quen o aclama, responde: «se estes calan, gritarán as pedras»
(Lc 19,40). Nada puido deter o entusiasmo pola entrada de Xesús; que nada nos
impida atopar nel a fonte da nosa alegría, da alegría auténtica, que permanece
e dá paz; porque só Xesús nos salva dos lazos do pecado, da morte, do medo e da
tristeza.
Con todo, a Liturxia de hoxe ensínanos que o Señor non nos
salvou cunha entrada triunfal ou mediante milagres poderosos. O apóstolo Paulo,
na segunda lectura, sintetiza con dous verbos o percorrido da redención:
«desposuíuse e humillouse» a si mesmo (Fil 2,7.8). Estes dous verbos dinnos ata
que extremo chegou o amor de Deus por nós. Xesús desposuíuse de si mesmo:
renunciou á gloria de Fillo de Deus e converteuse en Fillo do home, para ser en
todo solidario connosco, pecadores, el que non coñece o pecado. Pero non
soamente isto: viviu entre nós nunha «condición de escravo» (v. 7): non de rei,
nin de príncipe, senón de escravo. Humillouse e o abismo da súa humillación,
que a Semana Santa nos mostra, parece non ter fondo.
O primeiro xesto deste amor «ata o extremo» (Xn 13,1) é o
lavatorio dos pés. «O Mestre e o Señor» (Xn 13,14) se abaixa ata os pés dos
discípulos, como soamente facían o servos. Ensinounos co exemplo que nós temos
necesidade de ser alcanzados polo seu amor, que se envorca sobre nós; non pode
ser doutra maneira, non podemos amar sen deixarnos amar antes por el, sen
experimentar a súa sorprendente tenrura e sen aceptar que o amor verdadeiro
consiste no servizo concreto.
Pero isto é soamente o inicio. A humillación que sofre Xesús
chega ao extremo na Paixón: é vendido por trinta moedas e traizoado por un bico
dun discípulo que el elixira e chamara amigo. Case todos os outros foxen e
abandónano; Pedro négao tres veces no patio do templo. Humillado no espírito
con burlas, insultos e salivazos; sofre no corpo violencias atroces, os golpes,
os lategazos e a coroa de espiñas desfiguran o seu aspecto facéndoo
irrecoñecible. Sofre tamén a infamia e a condena inicua das autoridades,
relixiosas e políticas: é feito pecado e recoñecido inxusto. Pilato envíao
posteriormente a Herodes, e leste devólveo ao gobernador romano; mentres lle é
negada toda xustiza, Xesús experimenta na súa propia pel tamén a indiferenza,
pois ninguén quere asumirse a responsabilidade do seu destino. E penso en tanta
xente, en tantos migrantes, en tantos prófugos, en tantos refuxiados, a aqueles
dos cales moitos non queren asumirse a responsabilidade do seu destino. O
xentío que apenas uns días antes o aclamaba, transforma
os encomios nun berro
de acusación, preferindo mesmo que en lugar del sexa liberado un homicida.
Chega deste xeito á morte en cruz, dolorosa e infamante, reservada aos
traidores, aos escravos e aos peores criminais. A soidade, a difamación e a dor
non son aínda o culmen do seu anonadamiento. Para ser en todo solidario
connosco, experimenta tamén na cruz o misterioso abandono do Pai. Con todo, no
abandono, ora e confía: «Pai, ás túas mans encomendo o meu espírito» (Lc
23,46).
Suspendido no patíbulo, ademais do escarnio, afronta tamén a
última tentación: a provocación a baixar da cruz, a vencer o mal coa forza, e a
mostrar o rostro dun Deus potente e invencible. Xesús en cambio, precisamente aquí,
no culmen do anonadamiento, revela o rostro auténtico de Deus, que é
misericordia. Perdoa aos seus verdugos, abre as portas do paraíso ao ladrón
arrepentido e toca o corazón do centurión. Se o misterio do mal é abismal,
infinita é a realidade do Amor que o atravesou, chegando até o sepulcro e os
infernos, asumindo toda a nosa dor para redimirlo, levando luz onde hai tebras,
vida onde hai morte, amor onde hai odio.
Púidennos parecer moi afastado a nós o modo de actuar de
Deus, que se humillou por nós, mentres a nós parécenos difícil esquecernos un
pouco de nós mesmos. El renunciou a si mesmo por nós; Canto nos custa a nós
renunciar a algunha cousa por el e polos outros! Pero se queremos seguir ao
Mestre, máis que alegrarnos porque o vén salvarnos, estamos chamados a elixir o
seu camiño: o camiño do servizo, da doazón, do esquecemento dun mesmo. Podemos
aprender este camiño deténdonos nestes días a mirar o Crucifixo, é a
"cátedra de Deus". Convídoos nesta semana a mirar frecuentemente esta
"cátedra de Deus", para aprender o amor humilde, que salva e dá a
vida, para renunciar ao egoísmo, á procura do poder e da fama. Estamos atraídos
polos miles vas ilusións do aparentar, esquecéndonos de que «o home vale máis
polo que é que polo que ten» (Gaudium et spes, 35); coa súa humillación, Xesús
convídanos a purificar nosa vida. Volvamos a el a mirada, pidamos a graza de
entender polo menos algo da súa anonadación por nós; e así, en silencio,
contemplemos o misterio desta semana. Recoñezámolo como Señor desta semana.
