Vós estades parados e eu estou sentado, que vergoña! pero
saben por que sinto? porque tomei notas dalgunhas cousas que dixo o voso
compañeiro e sobre estas quérolles falar. Unha palabra que caeu forte: soñar.
Un escritor latinoamericano, dicía que as persoas temos dous ollos: un de carne
e outro de vidro. Co ollo de carne vemos o que miramos. Co ollo de vidro vemos
o que soñamos. Está lindo eh?
Na obxectividade da vida ten que entrar a capacidade de
soñar e un mozo que non é capaz de soñar está clausurado en si mesmo. Está
encerrado en si mesmo. Cada un ás veces soña cousas que nunca van suceder. Pero
sóñaas, deséxaas, busca horizontes, ábrete, ábrete a cousas grandes. Non se se
en Cuba se usa a palabra, pero os arxentinos dicimos: Non te engurres, eh? ábrete
e soña, soña que o mundo contigo pode ser distinto. Soña que se ti pos o mellor
de ti, vas axudar a que ese mundo sexa distinto.
Non vos esquezades. Soñade. Por aí váisevos a man e soñades
demasiado e a vida córtavos o camiño, non importa, soñade e contade os vosos
soños. Contade, falade das cousas grandes que desexades, porque canto máis
grande é a capacidade de soñar e a vida déixate a metade de camiño, máis camiño
percorriches. Así que primeiro soñar.
Ti dixeches unha frasecita, que eu tiña escrita na
intervención del porque a subliñei e tomei algunha nota. "Que saibamos
acoller e aceptar ao que pensa diferente". Realmente nós ás veces somos
pechados. Metémonos no noso mundiño: ou este é como eu quero que sexa ou non. E
fuches máis aló aínda: que non nos encerremos. Que non nos encerremos nos
conventiños das ideoloxías ou nos conventiños das relixións, que podamos crecer
ante os individualismos.
Cando unha relixión se volve conventiño perde o mellor que
ten, perde a súa realidade de adorar a Deus, de crer en Deus. É un conventiño,
é un conventiño de palabras, de oracións, de eu son bo, ti es malo, de
prescricións morais e cando eu teño a miña ideoloxía, o meu modo de pensar e ti
tes o teu, encérrome nese conventiño da ideoloxía.
Corazóns abertos, mentes abertas. Se ti pensas distinto que
eu, por que non imos falar? Por que sempre nos tiramos a pedra sobre aquilo que
nos separa, sobre aquilo no que somos distintos? Por que non nos damos a man
naquilo que temos en común? Animarnos a falar do que temos en común e despois
podemos falar das cousas que temos diferentes ou que pensamos, pero digo falar,
non digo pelexarnos, non digo encerrarnos, non digo "conventiñear"
como usaches ti a palabra (diríxese ao mozo que falou en representación dos
demais). Pero iso soamente é posible cando un ten a capacidade de falar daquilo
que teño en común co outro, daquilo para o que somos capaces de traballar
xuntos.
En Bos Aires estaba nunha parroquia nova nunha zona moi, moi
pobre. Estaban a construír uns salóns parroquiais un grupo de mozos da
universidade e o párroco díxome por que non che vés un sábado e así chos
presento, traballaban os sábados e os domingos na construción. Eran mozos e
mozas da universidade... entón cheguei e vinos e foinos presentando. Este é o
arquitecto, é xudeu, este é comunista, este é católico practicante... todos
eran distintos, pero todos estaban a traballar en común polo ben común. Iso
chámase amizade social, buscar o ben común.
A inimizade social destrúe e unha familia destrúese pola
inimizade, un país destrúese pola inimizade, o mundo destrúese pola inimizade.
E a inimizade máis grande é a guerra. E hoxe día vemos que o mundo se está
destruíndo pola guerra, porque son incapaces de sentar e falar. Bo, negociemos,
que cousas podemos facer en común? En que cousas non imos ceder? Pero non
matemos máis xente. Cando hai división, hai morte. Hai morte na alma porque
estamos a matar a capacidade de unir, estamos a matar a amizade social e iso é
o que eu lles pido a vostedes hoxe, sexan capaces de crear a amizade social.
Despois saíu outra palabra que ti dixeches (novamente
diríxese ao mozo que interveu antes que el): a palabra esperanza. Os mozos son
a esperanza dun pobo, iso ouvímolo en todos lados, pero que é a esperanza? É
ser optimista? Non! Optimismo é un estado de ánimo. Mañá érgueste con dor de
fígado e non es optimista, ves todo negro. Ou sexa a esperanza é algo máis, a
esperanza é sufrida, a esperanza sabe sufrir para levar adiante un proxecto,
sabe sacrificarse... Ti es capaz de sacrificarte por un futuro? ou soamente
queres vivir o presente e que se arranxen os que veñan?
A esperanza é fecunda, a esperanza dá vida. Ti es capaz de
dar vida? ou vas ser un mozo ou moza espiritualmente estéril, sen capacidade de
crear vida aos demais, sen capacidade de crear amizade social, sen capacidade
de crear patria, sen capacidade de crear grandeza? A esperanza é fecunda.
A esperanza dáse no traballo e aquí quérome referir a un
problema moi grave que se está vivindo en Europa. A cantidade de mozas que non teñen
traballo. Hai países en Europa que mozos de 25 anos cara abaixo viven
desocupados nunha porcentaxe do 40 por cento. Penso nun país. Outro país o 47
por cento, outro país o 50 por cento.
Evidentemente que un pobo que non se preocupa por dar
traballo aos mozos; un pobo e cando digo pobo non digo gobernos, todo o pobo? a
preocupación da xente, de que os nosos mozos non traballan, ese pobo non ten
futuro. Os mozos entran a formar parte da cultura do descarte e todos sabemos
que hoxe neste imperio do deus-diñeiro descártanse as cousas e descártanse as
persoas.
Descártanse os mozos porque non llos quere ou porque llos
mata antes de nacer. Descártanse os anciáns... estou a falar do mundo en xeral,
descártanse os anciáns porque xa non producen. Nalgúns países hai lei de
eutanasia pero en tantos outros hai unha eutanasia escondida, encuberta.
Descártanse os mozos porque non lles dan traballo. Entón que queda a un mozo
sen traballo?
Un país que non inventa, un pobo que non inventa
posibilidades laborais para os seus mozos, a ese mozo queda ou as adiccións ou
o suicidio ou irse por aí buscando exércitos de destrución para crear guerras.
Esta cultura do descarte está a facernos mal a todos, quítanos a esperanza e é
o que ti pediches para os mozos (diríxese ao mesmo mozo).
"Queremos esperanza", esperanza que sufrida, é
traballadora, é fecunda, dános traballo e sálvanos da cultura do descarte e
esta esperanza que é convocadora, convocadora de todos, porque un pobo que sabe
autoconvocarse para mirar o futuro e construír a amizade social, como dixen,
aínda que pense diferente, ese pobo ten esperanza.
E se eu me atopo cun mozo sen esperanza? por aí unha vez
dixen xoves xubilados. Hai mozos que parece que se xubilan aos 22 anos. Son
novos con tristeza existencial, son novos que apostaron a súa vida ao
derrotismo básico, son novos que se lamentan, son novos que se foxen da vida.
O camiño da esperanza non é fácil e non se pode percorrer
só. Hai un proverbio africano que di "se queres ir de présa, anda só, pero
se queres chegar lonxe, anda acompañado". E eu a vós, mozos cubanos, aínda
que pensedes diferente, aínda que teñades os vosos puntos de vista diferentes,
quero que vaiades acompañados, xuntos buscando a esperanza, buscando o futuro e
a nobreza da patria.
E así empezamos coa palabra soñar e quero terminar con outra
palabra que ti dixeches (o mesmo mozo) e que eu a adoito usar bastante: "a
cultura do encontro". Por favor, non nos "desencontremos" entre
nós mesmos. Vaiamos acompañados, Un, atopados, aínda que pensemos distinto,
aínda que sintamos distinto, pero hai algo que é superior a nós, é a grandeza
do noso pobo, é a grandeza da nosa patria, é esa beleza, esa doce esperanza da
patria á que temos que chegar. Moitas Grazas!
(O Papa antes de irse volve tomar o micro)
Ben, despídome desexándolles o mellor. Todo isto que vos
dixen vos desexo. Vou rezar por vós. E pídovos que recedes por min. E se algún
de vós non é crente e non pode rezar, porque non é crente, que polo menos me
desexe cousas boas.
Que Deus vos bendiga, vos faga camiñar neste camiño de
esperanza cara á cultura do encontro evitando eses conventiños dos cales falou
o voso compañeiro.
E que Deus vos bendiga a todos.
