LECTIO

DOMINGO IV T. O.

(29. I. 2017)

            Como limiar e preparación para a grande ensinanza de Xesús do evanxeo sobre as oito benaventuranzas ou, mellor sería dicir, sobre as “oito felicidades”, as lecturas convídannos xa dalgún modo a elas: “Buscade o Señor –dinos o profeta Sofonías- tódolos pobres do país..., buscade a xustiza, buscade a humildade”. E Paulo vai nesta mesma liña, cando describe así os cristiáns de Corinto na súa: “Entre vós non hai moitos sabios, poderosos ou nobres... Ó contrario, o que hai de parvo no mundo, iso foi escoller Deus para desconcertar os poderosos; o plebeo e mailo desprezado, o que non é, iso foi escoller Deus para anular ó que é”.

            Paulo intentara xa antes anunciarlles a Boa Nova, a “feliz” noticia do Evanxeo, ós “sabios” de Atenas. Pero estes, moi satisfeitos de si mesmos e do seu saber e poder, a pouco de empezar a escoitalo, e sobre todo ó oírlle falar da resurrección dos mortos, despedírono en ton burlón dicíndolle (tal como se nos conta nos Feitos dos Apóstolos: 17, 32): “Ben, home, ben. Diso xa te escoitaremos noutra ocasión”. Dalgunha maneira se pode dicir que foron os “sabios” atenienses os que lle aprenderon a Paulo que os que se senten cheos de si mesmos non poden xa ter sitio en si para a boa ou “feliz” nova do Xesús das “oito felicidades”.

            Si. Non pensemos que Xesús, ese gran misterio de Deus que se agacha no Xesús de Nazaret, quere ou busca a nosa desgraza, a nosa infelicidade. Se fose así, hai tempo que tería desaparecido calquera rastro de cristianismo. Pois foi Deus mesmo quen nos creou, quen nos fixo, precisamente con desexos e anceios infindos de felicidade. Só Deus pode darnos tales desexos e só el pode tamén satisfacelos totalmente. O que pasa é que os camiños que nos levan á felicidade, á unha felicidade fonda e perdurábel, non son os que á primeira vista o parecen ou os que certa propaganda ou determinados intereses políticos ou comerciais nos propoñen.

            Os occidentais, quero dicir, os países tecnoloxicamente máis avanzados, pensamos con frecuencia que a felicidade das xentes dun país concreto está directamente relacionada co seu PIB, co seu “Produto Interior Bruto”. Nisto, como tamén seguramente noutras cousas, estamos equivocados. Xa no ano 1972 o rei de Bután (un pequeno país montañoso entre a India e China) propuxera que o benestar dun país habería que medilo non polo PIB senón polo FIB, é dicir, pola “Felicidade Interior Bruta”. Este FIB apoiaríase sobre catro piares: promoción dun desenvolvemento sostible e igualitario; preservación e promoción dos valores culturais propios; conservación de medio ambiente e, finalmente, estabelecemento dun bo goberno no país. Posibelmente, o rei de Bután levaba razón coa súa proposta. Sabemos, por exemplo, concretamente que algúns dos países máis ricos do mundo, como Suecia, Noruega ou Finlandia, teñen as cotas máis altas de suicidios do mundo. Como adoitamos dicir, máis vale ser que ter. Ou, como escribía o filósofo francés Roger Garaudy, “no sur mórrese por falta de medios, mentres que no norte por falta de fins”.

            Por iso non debería considerarse tampouco absurdo ou pura e simple utopía, aínda que poida ser xulgado “politicamente incorrecto”, o camiño, proclamado por Xesús hai vinte séculos, que nos levaría á felicidade e á verdadeira plenitude humana.

            É verdade que de tantas veces oídas, as oito “felicidades” ou benaventuranzas do chamado “Sermón do monte”, poden xa esvararnos nos oídos ou soarnos –como adoitamos dicir- a música celestial. Pois ben, Xesús fálanos das oito “felicidades” como algo que procede tamén da súa propia experiencia como ser humano entre seres humanos, os homes e as mulleres do seu tempo cos que convivía. As oito felicidades veñen ser así en realidade un espello que reflicte a persoa e o modo de se comportar o propio Xesús e quen queira seguilo consecuentemente na súa vida. Xesús, efectivamente, é “pobre no espírito” (é dicir, pobre de verdade e por propia querenza e decisión), Xesús “chora” (lembrádevos, por exemplo, da escena previa á resurrección do seu amigo Lázaro), Xesús é “sufrido”, Xesús é “famento e sedento de xustiza”, Xesús é “misericordioso”, Xesús é “de corazón limpo”, Xesús “traballa pola paz”, Xesús é, finalmente, “perseguido por causa da xustiza”. Foi xustamente esta última “felicidade”, a de ser “perseguido por causa da xustiza”, o que o levou á morte e, seguidamente, á felicidade plena da resurrección.

            Si, as “oito felicidades” proclamadas por Xesús ante a multitude que o escoitaba no cumio dun monte, veñen ser como o abrente ou a alborada dun novo sol (lembrade o que comentabamos no último domingo sobre Xesús como “luz do mundo”). Un novo sol, que espalla os seus raios de luz sobre o val e a terra para facer xurdir un novo día, unha nova época. Un novo “Reino dos Ceos” (como nos di o apóstolo Mateo), que se fará realidade se todos nós colaboramos á súa chegada, sendo -coma o Mestre- pobres no espírito, sufridos, famentos e sedentos de xustiza, misericordiosos, de corazón limpo, traballadores pola paz e perseguidos por causa da xustiza.

            Non nos deixemos levar pola incredulidade ou pola desesperanza á vista da crúa realidade dos acontecementos que ocorren ó noso arredor ou polo mundo adiante. Xesús chama ditosos, felices, a cantos proceden así, é dicir, ós que están atentos e decididos á levar á práctica a súa ensinanza das “oito felicidades”. Felicidade que empeza xa neste mundo, pero que chegará á súa plenitude no vindeiro, coa resurrección na que cremos e esperamos.

            Porque a palabra de Xesús garante, ós que viven e practican estes xeitos de se comportar, que “serán consolados”, que “herdarán a terra”, que “ficarán fartos” ou se encherán de plenitude, que “serán tratados con misericordia”, que “serán chamados fillos de Deus”, que “verán a Deus”.

            Que máis podemos querer ou pedir?

CREDO

ORACIÓN DOS FIEIS

            Preguémoslle a Deus Pai que nos dea entendemento e adhesión ó espírito e á práctica das benaventuranzas nas nosas vidas, dicindo: Escóitanos, Pai.

Todos: Escóitanos, Pai.

            - Dános, Pai, fe e graza para crer e practicar as benaventuranzas proclamadas polo teu fillo Xesús.

Todos: Escóitanos, Pai.

            - Concédenos, Pai, espírito de pobreza e mais fame e sede de xustiza.

Todos: Escóitanos, Pai.

            - Troca, Pai, o noso corazón nun corazón limpo, pacífico e misericordioso.

Todos: Escóitanos, Pai.

Pedímoscho, Pai, por Xesús Cristo, Fillo teu e irmán noso. AMÉN.

                                                                                          

    Manuel Cabada Castro

LECTIO

DOMINGO III T. O.

(Ano A: 22. I. 2017)

            As lecturas deste domingo fálannos sobre todo de Xesús Cristo como “luz” e como “centro” do seu reino, é dicir, dos que nos chamamos cristiáns e de tódalas persoas de boa vontade; en definitiva, de cantos no seu interior intentan ser fieis á súa conciencia. Xesús mesmo proclamárao xa nalgún momento, tal como se nos conta no Evanxeo de Xoán (8, 12) ó dicir de si mesmo: “Eu son a luz do mundo. Quen me segue non andará ás escuras, senón que terá a luz da vida”.

            O profeta Isaías anunciara tamén esta luz dalgunha maneira, tal como escoitamos na 1ª Lectura, cando falaba de que “o pobo, que camiñaba na escuridade, viu unha gran luz”. No Salmo responsorial, despois da lectura de Isaías, así o acabamos de proclamar pola nosa parte ó dicirmos: “O Señor é a miña luz e salvación”. Nos Evanxeos é moi frecuente, sobre todo no de Lucas, a alusión a Xesús como “luz”: “Visitaranos o sol que nace do alto, para alumar os que viven en tebras e na sombra da morte” (Lc 1, 78-79), “luz para alumar as nacións” (Lc 2, 32), etc.

            Se Xesús é luz, entón é el quen aluma e orienta na escuridade. Sabemos ben que sen luz andamos desnortados e non sabemos cara a onde camiñamos. Por iso de noite quedámonos normalmente na casa ata que volva raiar o sol pola mañá, a non ser que fagamos uso de algo que se parece un chisco ó sol, como a luz eléctrica ou unha boa lanterna. Cando eu era cativo e aínda non había luz eléctrica na miña pequena localidade natal, lémbrome ben do que ocorría cando era de noite. Se algún veciño da aldea nos visitaba entre lusco e fusco e se marchaba entrada xa a noite despois de parolarmos xuntos á calor do lume da lareira, comportábase el así: collía unha acha do lume da lareira e levábaa na man movéndoa alternativamente dun lado para outro. A acha ardente facía as veces de sol pola noite. Dese modo non tropezaba no camiño ata deixar de novo na lareira da súa casa a acha que lle servira de axuda na escuridade.

            Ben sabemos da importancia que ten o sol como fonte de luz, de calor e de vida para todo canto existe nesta terra nosa. Os faros do mar (ese pequenos soles nocturnos) para iso están: para orientar os mareantes e advertilos da presenza de calquera perigo para a embarcación. Agora ben, ser luz é ser tamén centro de atracción e de conxunción. Como as bolboretas se amorean de noite arredor da luz, así a Xesús deberiámolo sentir como foco de atracción e centro das nosas vidas. Por iso non lle gustaba a Paulo, na súa carta ós Corintios, que aqueles que recibiran a gran nova de Xesús deixasen logo de considerar Xesús como o seu verdadeiro e único centro ó diciren uns e outros: “Eu son de Paulo, eu de Apolo, eu de Cefas, etc.”.

            Un verdadeiro cristián, é dicir, un seguidor e amigo de Cristo, terá que ser sempre, máis alá das comprensibles e inevitábeis diferenzas, un construtor de unidade, de amor e de paz (non de divisións) entre cantos son (e sómolo todos) irmáns seus. Porque Cristo, tal como di Paulo, tampouco “está dividido”. El é xustamente quen nos uniu a todos consigo e co Pai, na forza e no poder do Espírito Santo, formando entre todos un mesmo corpo, como tantas veces repite Paulo. Por iso lles pide Paulo ós de Corinto que “se axeiten todos nun mesmo espírito e nun mesmo pensamento”.

            A luz atrae, crea unidade e amizade. Así deberon percibir a Xesús aqueles catro pescadores da ribeira do mar de Galilea (entre eles o noso Santiago), cando decidiron seguir Xesús, que os chamaba e convidaba a seren “pescadores de homes”, deixando barca, redes e pai. E iso que o de ser pescador, de mar ou de río, é cousa que para quen practica ese oficio vén sendo case como unha verdadeira vocación. O famoso Frei Martiño Sarmiento, que no século XVIII foi un gran defensor da cultura e da lingua galega desde a súa cela do mosteiro de Madrid (aínda que nacera nas pontevedresas terras de Cerdedo), dicía nunha das súas cartas: “Vivindo en Asturias no ano 1721 ofrecéuseme a ocasión de sospeitar para que profesión concreta nacera. Quen me crerá? Sospeitei que nacera para ser pescador de cana. Tanto me gustaba ese exercicio o pouco tempo que me dediquei a el”.

            Ben. Na tarefa de pescar faise exercicio de esperanza, de paciencia e de ilusión. Iso non deixa de ser fermoso e atractivo. De tódalas maneiras, os novos apóstolos (Pedro, Andrés, Santiago e Xoán) continuarán a practicar agora, unha vez convertidos en “pescadores de homes”, as mesmas virtudes que dalgún modo xa antes practicaran.

            Agora ben, o importante aquí é decatármonos de que é sempre Xesús quen chama e atrae. Coma o sol. Xesús é, en cuanto luz, o que ilumina e abre así o camiño para a nova vida daqueles pescadores que agora van ser reciclados en apóstolos da Boa Nova. A luz é sempre o primeiro: a que abre novas realidades ós que son iluminados por ela. A luz, é dicir, Xesús é quen leva sempre a iniciativa, quen convida e dá azos.

            Todos nós (e non só os apóstolos) estamos chamados, convidados, ó seguimento de Xesús, é dicir, a anunciarmos a boa nova do amor de Deus a tódolos fillos seus, irmáns nosos, e a traballarmos para que a irmandade entre as persoas non sexa só unha fermosa idea, unha fermosa utopía, senón realidade e vida concreta onde queira que esteamos.

            Deste xeito poderemos ser nós tamén luz nun mundo, o de hoxe, que precisa de persoas que saiban comunicar a grandeza e a alegría que Deus nos trae a todos no seu Fillo Xesús. É o que o papa Francisco nos vén dicir na súa Exhortación “A alegría do evanxeo” con frases coma estas: “Con Xesucristo sempre nace e renace a alegría”. “Un evanxelizador non debería ter permanentemente cara de funeral” e outras frases semellantes. É a mesma alegría da que xa falaba Isaías na primeira Lectura: “Multiplicaches o xúbilo, fixeches grande a ledicia. Alegráronse coa túa presenza, como coa alegría da seitura, o mesmo que saltarán de xúbilo ó repartiren o botín”.

            Sería bo, pois, que seguísemos o consello que dá Paulo na súa carta ós Efesios (5, 8-9): “Antes erades tebras, pero agora sodes luz no Señor. Así que andade como fillos da luz (porque a luz é toda bondade, xustiza e verdade)”.

CREDO

ORACIÓN DOS FIEIS

            Presentémoslle ó noso Pai Deus as nosas oracións, pedíndolle fe para podermos crer no seu fillo Xesús como Luz do mundo e para que saibamos esforzarnos en ser luz para os demais, dicindo: Pedímoscho, Pai.

TODOS: Pedímoscho, Pai.

- Dános, Pai, fe fonda e agradecida no teu Fillo Xesús como luz do mundo.                    

Todos: Pedímoscho, Pai.

- Apréndenos, Pai, a seguirmos os camiños lúcidos da verdade e do ben e a                                 abandonar os vieiros escuros e tebrosos do mal.

Todos: Pedímoscho, Pai.

- Dános, Pai, alegría e entusiasmo cordial no anuncio e práctica do evanxeo, como nolo pide o papa Francisco.

Todos: Pedímoscho, Pai.

Pedímoscho de corazón, Pai, por medio de Xesús Cristo, Fillo teu e irmán noso, en unión co Espírito Santo. TODOS: AMÉN.

                                                                                  

          Manuel Cabada Castro

LECTIO

DOMINGO III T. O.

(Ano A: 22. I. 2017)

            As lecturas deste domingo fálannos sobre todo de Xesús Cristo como “luz” e como “centro” do seu reino, é dicir, dos que nos chamamos cristiáns e de tódalas persoas de boa vontade; en definitiva, de cantos no seu interior intentan ser fieis á súa conciencia. Xesús mesmo proclamárao xa nalgún momento, tal como se nos conta no Evanxeo de Xoán (8, 12) ó dicir de si mesmo: “Eu son a luz do mundo. Quen me segue non andará ás escuras, senón que terá a luz da vida”.

            O profeta Isaías anunciara tamén esta luz dalgunha maneira, tal como escoitamos na 1ª Lectura, cando falaba de que “o pobo, que camiñaba na escuridade, viu unha gran luz”. No Salmo responsorial, despois da lectura de Isaías, así o acabamos de proclamar pola nosa parte ó dicirmos: “O Señor é a miña luz e salvación”. Nos Evanxeos é moi frecuente, sobre todo no de Lucas, a alusión a Xesús como “luz”: “Visitaranos o sol que nace do alto, para alumar os que viven en tebras e na sombra da morte” (Lc 1, 78-79), “luz para alumar as nacións” (Lc 2, 32), etc.

            Se Xesús é luz, entón é el quen aluma e orienta na escuridade. Sabemos ben que sen luz andamos desnortados e non sabemos cara a onde camiñamos. Por iso de noite quedámonos normalmente na casa ata que volva raiar o sol pola mañá, a non ser que fagamos uso de algo que se parece un chisco ó sol, como a luz eléctrica ou unha boa lanterna. Cando eu era cativo e aínda non había luz eléctrica na miña pequena localidade natal, lémbrome ben do que ocorría cando era de noite. Se algún veciño da aldea nos visitaba entre lusco e fusco e se marchaba entrada xa a noite despois de parolarmos xuntos á calor do lume da lareira, comportábase el así: collía unha acha do lume da lareira e levábaa na man movéndoa alternativamente dun lado para outro. A acha ardente facía as veces de sol pola noite. Dese modo non tropezaba no camiño ata deixar de novo na lareira da súa casa a acha que lle servira de axuda na escuridade.

            Ben sabemos da importancia que ten o sol como fonte de luz, de calor e de vida para todo canto existe nesta terra nosa. Os faros do mar (ese pequenos soles nocturnos) para iso están: para orientar os mareantes e advertilos da presenza de calquera perigo para a embarcación. Agora ben, ser luz é ser tamén centro de atracción e de conxunción. Como as bolboretas se amorean de noite arredor da luz, así a Xesús deberiámolo sentir como foco de atracción e centro das nosas vidas. Por iso non lle gustaba a Paulo, na súa carta ós Corintios, que aqueles que recibiran a gran nova de Xesús deixasen logo de considerar Xesús como o seu verdadeiro e único centro ó diciren uns e outros: “Eu son de Paulo, eu de Apolo, eu de Cefas, etc.”.

            Un verdadeiro cristián, é dicir, un seguidor e amigo de Cristo, terá que ser sempre, máis alá das comprensibles e inevitábeis diferenzas, un construtor de unidade, de amor e de paz (non de divisións) entre cantos son (e sómolo todos) irmáns seus. Porque Cristo, tal como di Paulo, tampouco “está dividido”. El é xustamente quen nos uniu a todos consigo e co Pai, na forza e no poder do Espírito Santo, formando entre todos un mesmo corpo, como tantas veces repite Paulo. Por iso lles pide Paulo ós de Corinto que “se axeiten todos nun mesmo espírito e nun mesmo pensamento”.

            A luz atrae, crea unidade e amizade. Así deberon percibir a Xesús aqueles catro pescadores da ribeira do mar de Galilea (entre eles o noso Santiago), cando decidiron seguir Xesús, que os chamaba e convidaba a seren “pescadores de homes”, deixando barca, redes e pai. E iso que o de ser pescador, de mar ou de río, é cousa que para quen practica ese oficio vén sendo case como unha verdadeira vocación. O famoso Frei Martiño Sarmiento, que no século XVIII foi un gran defensor da cultura e da lingua galega desde a súa cela do mosteiro de Madrid (aínda que nacera nas pontevedresas terras de Cerdedo), dicía nunha das súas cartas: “Vivindo en Asturias no ano 1721 ofrecéuseme a ocasión de sospeitar para que profesión concreta nacera. Quen me crerá? Sospeitei que nacera para ser pescador de cana. Tanto me gustaba ese exercicio o pouco tempo que me dediquei a el”.

            Ben. Na tarefa de pescar faise exercicio de esperanza, de paciencia e de ilusión. Iso non deixa de ser fermoso e atractivo. De tódalas maneiras, os novos apóstolos (Pedro, Andrés, Santiago e Xoán) continuarán a practicar agora, unha vez convertidos en “pescadores de homes”, as mesmas virtudes que dalgún modo xa antes practicaran.

            Agora ben, o importante aquí é decatármonos de que é sempre Xesús quen chama e atrae. Coma o sol. Xesús é, en cuanto luz, o que ilumina e abre así o camiño para a nova vida daqueles pescadores que agora van ser reciclados en apóstolos da Boa Nova. A luz é sempre o primeiro: a que abre novas realidades ós que son iluminados por ela. A luz, é dicir, Xesús é quen leva sempre a iniciativa, quen convida e dá azos.

            Todos nós (e non só os apóstolos) estamos chamados, convidados, ó seguimento de Xesús, é dicir, a anunciarmos a boa nova do amor de Deus a tódolos fillos seus, irmáns nosos, e a traballarmos para que a irmandade entre as persoas non sexa só unha fermosa idea, unha fermosa utopía, senón realidade e vida concreta onde queira que esteamos.

            Deste xeito poderemos ser nós tamén luz nun mundo, o de hoxe, que precisa de persoas que saiban comunicar a grandeza e a alegría que Deus nos trae a todos no seu Fillo Xesús. É o que o papa Francisco nos vén dicir na súa Exhortación “A alegría do evanxeo” con frases coma estas: “Con Xesucristo sempre nace e renace a alegría”. “Un evanxelizador non debería ter permanentemente cara de funeral” e outras frases semellantes. É a mesma alegría da que xa falaba Isaías na primeira Lectura: “Multiplicaches o xúbilo, fixeches grande a ledicia. Alegráronse coa túa presenza, como coa alegría da seitura, o mesmo que saltarán de xúbilo ó repartiren o botín”.

            Sería bo, pois, que seguísemos o consello que dá Paulo na súa carta ós Efesios (5, 8-9): “Antes erades tebras, pero agora sodes luz no Señor. Así que andade como fillos da luz (porque a luz é toda bondade, xustiza e verdade)”.

CREDO

ORACIÓN DOS FIEIS

            Presentémoslle ó noso Pai Deus as nosas oracións, pedíndolle fe para podermos crer no seu fillo Xesús como Luz do mundo e para que saibamos esforzarnos en ser luz para os demais, dicindo: Pedímoscho, Pai.

TODOS: Pedímoscho, Pai.

- Dános, Pai, fe fonda e agradecida no teu Fillo Xesús como luz do mundo.                    

Todos: Pedímoscho, Pai.

- Apréndenos, Pai, a seguirmos os camiños lúcidos da verdade e do ben e a                                 abandonar os vieiros escuros e tebrosos do mal.

Todos: Pedímoscho, Pai.

- Dános, Pai, alegría e entusiasmo cordial no anuncio e práctica do evanxeo, como nolo pide o papa Francisco.

Todos: Pedímoscho, Pai.

Pedímoscho de corazón, Pai, por medio de Xesús Cristo, Fillo teu e irmán noso, en unión co Espírito Santo. TODOS: AMÉN.

                                                                                  

          Manuel Cabada Castro

Calendario litúrxico 2016-2017

LECTIO

Domingo II T. O.

(Ano A: 15. I. 2017)

            Seguen a resoar no evanxeo de hoxe temas temas e experiencias de lecturas de días anteriores, do tempo de Nadal.

            Así, despois da Segunda Lectura, dise ou cántase: “Aleluia, aleluia. A Palabra fíxose carne e habitou entre nós; a cantos a recibiron deulles o poder de seren fillos de Deus. Aleluia”.  De novo a gran nova de que se “recibimos” a Palabra de Deus “feita carne”, somos por esa recepción, por esa fe na Encarnación de Deus, nada máis e nada menos que “fillos de Deus”. Con todo o que iso leva consigo: dignidade “divina” de cada un de nós e de tódalas persoas e mais destino de tódolos seres humanos a un vivir,  máis alá da nosa morte individual, en familiaridade eterna con Deus e con toda a humanidade glorificada. Conforme a esa nosa dignidade de sermos “fillos de Deus” e pertencentes polo tanto á familia de Deus como inmerecido don de Deus mesmo.

            Volve tamén Xoán Bautista a estar connosco no Evanxeo, dando testemuño dese Xesús misterioso que, en compaña de pecadores e xentes sinxelas e abertas á misericordia e ó perdón, se achegan a seren bautizadas por Xoán. O testemuño de Xoán acerca de Xesús segue a ser importante para nós e para o noso tempo. Xoán, con ser el grande (“o meirande dos nados de muller”, tal como dicía del o mesmo Xesús), dá testemuño da superior grandeza de Xesús cando Xoán nos di sobre o fillo de Xosé e de María: “Detrás miña vén un home que pasa diante miña, pois existía primeiro ca min”.

            A grandeza do “home” Xesús é para Xoán moito maior do que se podería pensar, pois o propio Xesús preséntase no Xordán coma un pecador máis que vén para ser bautizado e congraciado con Deus por medio do Bautista. Por iso Xoán proclama de maneira solemne: “Eu vino e dou testemuño de que este é o Fillo de Deus”. Non un fillo máis de Deus, como podemos ser e somos de feito todos nós en canto fillos tamén de Deus pola súa graza. Non. Xesús é proclamado por Xoán como “o Fillo”, o Fillo único do Pai Deus, igual có Pai en eternidade, en poder ou en bondade.

            Mais Xoán experimenta, ve e proclama tamén o “home” Xesús como asociado non só co Pai (en canto “Fillo” del), senón tamén co “Espírito”, co “Espírito Santo”, esa segunda persoa da Santísima Trindade coa que sería ben bo que falásemos de xeito familiar e frecuente nas nosas oracións. Pois o Espírito Santo –se é que podemos expresarnos deste modo- vén ser algo así como o corazón mesmo dese noso Deus trinitario, que é Pai, Fillo e Espírito.

            Xoán dános claro testemuño desta asociación, desta unión de Xesús non só co Pai, senón tamén co Espírito Santo: “Eu vin o Espírito –dinos o Bautista- baixar do ceo como unha pomba e pousar enriba del”.

            Dáse aquí tamén outra asociación máis e moi importante para nós, aínda que poida quedar un pouco agachada no relato do evanxeo. Na escena que aparece directamente ante nós, o Pai, o Fillo e o Espírito amósanse conxuntamente, en unión, en comuñón. Mais cómpre non esquecer que Xesús está en compaña doutros, as demais persoas que escoitan a Xoán e desexan ser bautizados por el. Xesús aparece como “un de tantos”. Tal como o proclamaba Paulo, na carta ós Filipenses, cando lles dicía ós destinatarios da súa carta que “Xesús se despoxou do seu rango e tomou a condición de escravo, pasando por un de tantos”. Resulta, pois, deste xeito que a Santísima Trindade en pleno, o Deus trino e un, o Deus Pai, Fillo e Espírito, está unido a todos nós, a toda a humanidade, grazas á humanidade de Xesús.

            E podemos aínda engadir algo máis. Resulta tamén que o Deus único, que é Pai, Fillo e Espírito, aparece aquí unido, asociado, con toda a creación, simbolizada e presente nas augas do Xordán, onde se mergulla Xesús polo bautismo de inmersión que practicaba Xoán.

            Este Xoán, o Bautista, ten aínda unha indicación máis, e preciosa, sobre quen é Xesús. De si mesmo dicía o Bautista que el bautizaba “con auga”, mergullando os que se achegaban a el na auga do Xordán. “Eu bautizo con auga”, dinos Xoán. Pero dirá, en cambio, sobre Xesús: “El é o que bautiza con Espírito Santo”.

            O que quere dicir: Xesús é quen nos “mergulla” no “Espírito Santo”, é dicir, no Deus como bondade, tenrura e forza que o pode todo e que está máis alá de calquera rito formal concreto. De modo que estamos así, grazas a Xesús, verdadeiramente “mergullados” en Deus, que é a nosa casa, a nosa felicidade, o noso poder. Ceibes polo tanto de calquera medo, anguria ou poder que nos poida ameazar.

            Unha vez máis, teremos que agradecer na nosa Eucaristía (que significa “acción de grazas”) ó noso Deus a súa grandeza e a súa bondade: El está sempre connosco, en Xesús, El é o “Emmanuel”, o “Deus connosco”.

            Vivamos, pois, e axudémonos uns a outros a vivir conforme a esta realidade misteriosa na que cremos: a de sermos fillos dun mesmo Pai, irmáns entre todos e en íntima unión co Espírito Santo, no que todos por graza de Deus estamos mergullados.

            Para rematar. Non podemos deixar de facer alusión á “Xornada Mundial das Migracións”, da que hoxe fai lembranza a Igrexa en todo o mundo. As migracións, os inmigrantes ou emigrantes dun país a outro, dunha cultura ou lingua a outras diferentes son feitos que están aí diante de nós. A situación política e social de Galicia desde o comezo da época moderna fixo da nosa terra durante séculos un país de emigrantes. Incluso agora, dada a persistente e difícil situación económica, volve de novo entre nós a emigración. Como cristiáns temos que estar atentos a estas situacións. Ós que veñen onda nós e é ós que teñen que irse. Debemos acompañalos coa clara conciencia de que son irmáns nosos debido á nosa común irmandade con Xesús, Fillo de Deus. Todos eles teñen unha dignidade que nós non lles podemos arrebatar en modo algún. Temos que facer que os seus dereitos humanos, culturais, sociais ou económicos sexan respectados, porque a súa dignidade vén de Deus, non de nós. E se Deus quere e respecta esa dignidade súa, non podemos nós comportarnos doutra maneira. Ben atentos así a aquilo que se nos conta nos Feitos dos Apóstolos sobre a sorpresa do apóstolo Pedro ó se decatar de que, tal como alí se nos di, “Deus non fai distinción de persoas, senón que acepta a quen lle é fiel e practica a xustiza, sexa da nación que sexa”.

CREDO        

ORACIÓN DOS FIEIS

            Deus Pai de todos, presentámosche as nosas oracións, por medio de Xesús, irmán noso, en unión co Espírito Santo que nos convida a presentarchas, dicindo: Escóitanos, Pai.

Todos: Escóitanos, Pai.

-          Fortalece a nosa fe en Ti, Pai, no teu Fillo Xesús, e no Espírito Santo.

TODOS: Escóitanos, Pai.

-          Fai que todos nos sintamos unidos coa creación enteira e a saibamos respectar e amar.

TODOS: Escóitanos, Pai.

-          Dános un corazón aberto e misericordioso cos inmigrantes, aprendendo a velos como irmáns nosos e fillos teus.

TODOS: Escóitanos, Pai.

Pedímoscho, Pai, por Xesús Cristo Noso Señor. AMÉN.

                                                                            

      Manuel Cabada Castro

O BAUTISMO DO SEÑOR

(Ano A: 8 de xaneiro 2017)

            Polo menos os máis maiores de nós recibimos o bautismo cando eramos moi pequenos. Os nosos pais ou padriños leváronnos no colo á fonte bautismal e as augas do sacramento recibido, sen sermos conscientes do que alí pasaba, transformáronnos oficialmente en cristiáns e uníronnos ó corpo místico de Cristo, á súa Igrexa. Isto é, máis ou menos, o que limos ou temos escoitado sobre o que nos ocorreu entón. En calquera caso, trátase dun rito. Mais o importante é o que se agacha no rito. Se, andando o tempo, non asumimos persoalmente o que o rito significaba, de pouco nos valeu o rito. Porque o bautismo debería ser en realidade unha fonda transformación, un mergullarse nas augas purificadoras de Deus, para deixármonos levar pola súa claridade, o seu frescor, o seu poder vivificador.

            En calquera caso, a Xesús non o bautizaron sendo neno. Ou se queredes, si, recibiu un modo especial de bautismo sendo un neno. Ese bautismo –poderiamos dicir- foi o de nacer pobre e entre pobres, aínda que moi rico nun grande amor: o que seus pais, Xosé e María, lle deron. A natureza, as persoas marxinadas, plantas e animais convertéronse na súa primeira auga bautismal, purificadora e vivificadora. Desde entón, sentiuse Xesús para sempre identificado cos pobres e necesitados. O seu Pai Deus aprendeulle así, desde o máis fondo, que eles eran tamén e de maneira especial irmáns del, de Xesús, e polo tanto irmáns tamén nosos.

            Este que poderiamos chamar, como digo, primeiro bautismo de Xesús recibiu moito máis tarde a súa forma ritual ó ser bautizado polo Bautista, palabra que quere dicir o que somerxe, o “mergullador”. Pois o bautismo era daquela practicado por “inmersión” na auga. Claro que o humilde Bautista non quería realizar ese rito con Xesús, porque –como ben pensaba- era máis ben o propio Xoán Bautista quen se debería deixar bautizar por el.

            Como vedes, o bautismo do Señor foi moi distinto do noso infantil bautismo. Se nós eramos entón infantes inconscientes, Xesús era xa un mozo adulto, que se estaba a abrir paso na vida. No seu caso foi, pois, un acto moi consciente e persoal. Xesús sentiríase atraído, como tamén outros compañeiros ou coñecidos seus, pola figura, o comportamento e as palabras do Bautista que chamaba á conversión e a preocuparse por facer o ben desde o seu propio e persoal testemuño de vida. Moito do atractivo do Bautista consistía en que aquilo que predicaba ou proclamaba o estaba a levar á práctica na súa propia vida. Pois el era unha persoa consecuente coa experiencia que sentía de Deus no seu interior, por limitada que fose esa experiencia súa, a de Xoán Bautista, se a comparamos coa de Xesús.

            Pola súa parte, Xesús percibía en si mesmo unha moi fonda e misteriosa experiencia de sentirse querido por Deus, por un Deus que se lle manifestaba a el como o seu paiciño querido. Xesús falaba con absoluta confianza co seu Pai Deus, que o quería a el, a Xesús, infinitamente. Mateo dinos que, tras ser bautizado, “se oíu desde o ceo unha voz que dicía: Este é o meu fillo benquerido, o predilecto”.

            Non deixa de ser curioso e sorprendente. Xesús déixase bautizar por Xoán. Mais o que se produce en Xesús tras este bautismo é algo moi diferente do que ocorría co bautismo de Xoán. Os entendidos dinnos que Xoán Bautista centraba toda a súa predicación e a súa práctica relixiosa no pecado, convidando e intimando os  pecadores á conversión, pero, a diferenza de Xesús, Xoán non tiña xestos de compaixón, de misericordia ou de bondade coa xente. Xoán Bautista non se preocupaba dos enfermos, dos nenos, dos leprosos, dos marxinados ou marxinadas. Habitaba no deserto. Xesús, en cambio, percorrerá toda Galilea, achegándose ós lugares onde estaba a xente, curando, consolando, facendo ben a todos.

            Aparentemente, Xesús era un máis dos que se achegaban ó Bautista para se deixar interpelar por el. Neste sentido, podemos dicir que Xesús estaba tan unido ó seu Pai Deus coma ó seu pobo, á súa relixión, á súa cultura, á súa lingua, ós seus costumes. Mais no interior de Xesús ardía tamén un lume divino e espiritual que el quería que servise para dar luz e calor a todos. Era o lume interior que procedía de se sentir Fillo “benquerido” de Deus e irmán de tódalas persoas do mundo enteiro. Era a luz e a calor que el quería esparexer entre todos. A luz e a calor de sermos e sentírmonos todos fillos de Deus e irmáns uns dos outros.

            Esta unión e intimidade de Xesús con Deus-Pai e con toda a humanidade foi a que fixo que o seu achegamento ó Bautista non fose máis có comezo da súa propia misión “evanxelizadora”, é dicir, anunciadora de boas ou alegres noticias. Aquilo que o papa Francisco concentrou na súa primeira encíclica, que leva como título “A alegría do Evanxeo”. Xesús cumpre, pois, ó ser bautizado polo Bautista, cun rito relixioso, pero non para ficar fixado nel, petrificado coma quen di, inmóbil e satisfeito co rito cumprido. Non. Xesús, a través deste acto penitencial vaise converter nunha persoa definitivamente libre para se deixar levar, polo Espírito e polo Pai, onde queiran levalo durante o resto da súa complicada vida.

            En certo modo, no bautismo de Xesús ten o Bautista unha función moi secundaria. O protagonista da interna transformación operada en Xesús é Deus mesmo, o Deus Pai de Xesús e o seu Espírito, que se pousa sobre a cabeza de Xesús, como nos di Mateo, coma unha pomba. Por iso, Xesús non se converte, como era o seu bautizador Xoán, nun ardente fustriga

dor do pecado, senón, polo contrario, nun anunciador da alegría do evanxeo. Todo isto grazas a que nel, en Xesús, habitan felices e contentos o Deus Pai, que o “quere ben”, e o Deus Espírito amoroso.

            Mais é aquí onde cómpre engadir e lembrar algo moi importante. Tamén nós, os que fomos bautizados de nenos, fomos de feito bautizados, tal e como se di na ritual fórmula do bautismo, “no nome do Pai e do Fillo e do Espírito Santo”. Agora ben, alí onde están o Pai, o Fillo e o Espírito alí está o Deus Pai de todos, que nos converte por medio do seu Espírito en fillos seus e irmáns de Xesús e de tódolos seres humanos.

            A festividade do Bautismo de Xesús é así un convite formal a todos nós a lembrarmos e a profundarmos no acontecemento do noso propio bautismo.

CREDO

ORACIÓN DOS FIEIS:

            Pidámoslle a Deus Pai que faga descender sobre nós e sobre tódalas persoas do mundo a experiencia de sentírmonos irmáns e fillos dun mesmo Pai, dicindo:

ESCÓITANOS, Pai.

            - Dános, Pai, unha fe fonda na divindade e humanidade do teu fillo Xesús.

Todos: ESCÓITANOS, Pai.

            -Concédenos, Pai, sentirmos a presenza en nós do teu Espírito Santo, no que fomos mergullados no noso bautismo.

Todos: ESCÓITANOS, Pai.

            - Fai, Pai, que medre en nós a fe en ti, como dador de todo ben, de todo sentimento filial e de toda liberdade.

Todos: ESCÓITANOS, Pai.

Pedímoscho, Pai, por Xesús Cristo, Señor e irmán noso, e en unión co Espírito Santo. AMÉN.                                                                                          

Manuel Cabada Castro

DÍA DE REIS (EPIFANÍA DO SEÑOR)

Evanxeo: Mt 2, 1-12

• COMENTARIO:

Igual algúns lectores ou lectoras estarán dubidando: pero, será certa esta historia dos Magos, da estrela, de Herodes? Non soa un pouco a fantasía, a lenda, a conto piadoso? E igual haxa tamén alguén que se alporice vendo que outros/as dubidan, e pensará que, se non cremos que esta historia sexa certa, xa non cremos na Biblia, en Xesús, en nada. Calma, calma! Estamos lendo un pedaciño do relato da infancia do evanxelista Mateu. E xa dixemos outro día que os

relatos da infancia de Lucas e Mateu máis ca relatos históricos, son coma unha proxección cara atrás, cara á infancia de Xesús, do que as primeiras comunidades cristiás crían acerca de Xesús, acerca dos conflitos que suscitaba o seu estilo de vida, e acerca das maneiras máis apropiadas de ser un bo seguidor, unha boa seguidora del. Isto é o importante destes relatos, isto é o que os evanxelistas nos quixeron transmitir, e isto, e non outra cousa, é o que se nos ofrece para crer e vivir.

O evanxelista Mateu nun relato precioso dramatiza, logo, a acollida ou o rexeite que as diferentes persoas lle podemos ofrecer a Xesús e ao que el nos propón. Cóntanos cousas do pasado, de máis ou menos lenda, pero para que no presente nós nos preguntemos sobre a acollida que lle estamos dando. Isto é o que nos debe preocupar ás persoas crentes, á comunidade cristiá da que participamos. Vexamos, logo, algo máis ao detalle que se nos ofrece para a nosa consideración.

Os Magos (que segundo o evanxeo non son reis, nin son tres), os Magos son xente amiga do saber, do coñecemento, da cultura da vida; neles o que máis chamaba a atención era o seu desexo por aprender a vivir a vida, a ser persoa, a situarse ben ante os acontecementos sociais, políticos que acontecían; por iso saen do seu país, bótanse aos camiños na procura de quen os poida orientar, axudar na súa busca, van a Xerusalén, preguntan, infórmanse, e, cando reciben información, deseguida se poñen en camiño para achegarse á verdade das cousas, para abrirlle o corazón, para adorar esa verdade, para obsequiala co mellor que eles levaban consigo, a súa condición de buscadores. O resultado é un grande gozo, unha grande alegría, e a satisfacción de poder volver para a súa terra, para a súa vida, enriquecidos polo coñecemento de Xesús, fortalecidos polo recordo da súa presenza salvadora. Parece un conto, pero canta sabedoría encerra esta historia! E a canto nos provoca: somos nós así, xente con desexo de coñecemento, de acertar na vida; xente amiga de xuntarnos, de preguntarnos, de aprender, de compartir sabedoría, experiencias, camiños? Non deberían ser as nosas comunidades cristiás lugares especialmente ricos neste tipo de cousas? Estao sendo a nosa comunidade? Por que si? Por que non?

Herodes, en cambio, representa o imperio romano, o poder, o poder en calquera das súas formas, o poder político, económico, o poder social, cultural,... O poder sempre estivo en conflito con Xesús; non cadraban, porque Xesús entendía a vida coma exercicio do servizo, non como exercicio do poder, que case sempre acaba en corrupción, en abuso. O poder que non se preocupa da información, ao revés, preocúpase de ocultala, de apagala, de matala. O poder, onte coma hoxe, tapa a boca de quen se revela contra as súas inxustizas, contra os seus abusos. Non é algo así, por exemplo, a nova lei de orde público que sacaron os nosos políticos?

O poder ten recursos para ter información, e infórmase preguntando ao poder relixioso (os sacerdotes e entendidos), pero nin a uns nin a outros lles interesa nada a verdade. Uns (sacerdotes e entendidos) teñen información, pero non se moven, quédanse no seo da manta, como tantas veces fan, facemos, aínda hoxe os que falamos e falamos manifestando saber o demo de cousas sobre todo. Outros, Herodes, teñen información, móvense, pero fano con malicia, non para aprender a verdade para a vida, senón para matar a verdade para a vida. O poder teme, engana, minte, simula, pero no fondo o que quere é acabar de todas as maneiras con quen se revolva contra os seus abusos. O seu final é a rabia, o odio, a destrución das súas propias persoas e a destrución da xente que ten a desgraza de caer nas súas mans.

O evanxeo de Mateu lánzanos unha mensaxe positiva: o poder acaba derrotado. Cústanos crer nesa mensaxe, cando vemos como o poder, onte coma hoxe, parece que o goberna todo, que o controla toda, que xoga coas persoas, cos nosos postos de traballo, cos nosos soldos, coa nosa saúde, coas nosas pensións, co noso presente, co noso futuro. Aquí está a aposta cristiá: naquel neno pequeno, rodeado da súa nai, do seu pai, está o contrapoder, está a alternativa, está o futuro. Nel, e no seu estilo de vida. Cremos isto? Apegámonos a isto? Empeñámonos nisto?

Cada Eucaristía é coma o momento de adoración dos Magos: lembramos o nacemento, a vida, a morte, a resurrección de Xesús, facémolo con grande agradecemento, e motivámonos para vincular as nosas vidas polos camiños do servizo, arredándonos do poder.

• PRECES:

COS MAGOS PROSTRÉMONOS DIANTE DO NOSO SEÑOR

Para lle ofrecer o noso agradecemento por ter nacido entre nós e por acompañarnos na vida. Oremos.

Para lle ofrecer a nosa disposición a atender a xente débil, empezando polos nenos e nenas ignoradas ou que sofren abuso entre nós e no mundo enteiro. Oremos.

Para lle confiar a nosa desconfianza ante a xente de poder e de cartos, á hora de traballar por unha Galicia, por un mundo mellor. Oremos.

Para lle entregar a nosa humilde vontade de colaborar para facer da nosa parroquia unha comunidade cristiá viva e ben animada polo Espírito do Neno de Belén. Oremos.

Para obsequialo coa nosa alegría, para lle confiar as nosas penas, para nos deixar coller pola súa humildade e pola súa fortaleza. Oremos.

• PREGARIA:

Todo é cuestión, Señor, dunha estrela

que unha mañá calquera alumea o noso corazón,

espertando dúbidas e preguntas,

botándonos a andar polos camiños da vida

para buscar a sabedoría simple

que nos leve a saber vivir con alegría.

Todo é cuestión de ser fiel a esa estrela,

de seguir a súa luz débil ou potente,

arriscándonos, sen medo, confiados,

sabéndonos impulsadas por unha forza maior

que nos chama á verdade, á paz, á vida.

Todo é cuestión, Señor, dunha estrela

que nos ensine a esquivar as trampas e tentacións do poder,

a descubrir a inmensa alegría da fraternidade,

ata prostrarnos ante un neno nacido de pouco,

bicando e adorando a Deus en toda debilidade.

Todo é cuestión de deixarnos levar pola estrela,

para comprender a verdade da vida,

o misterio sinxelo e fondo das cousas miúdas que a compoñen,

e saír fortalecidos/as para un maior servizo

coa forte calor da debilidade enchéndonos o corpo.

Todo é cuestión, Señor, dunha estrela,

do teu querer de acendela

da grande alegría que hai nela,

e de deixarnos guiar nós por ela.

Signo:

• Unha estrela na noite.
• Algunhas imaxe de poder político, financeiro, relixioso.
• Un neno ou nena nacido de pouco.
• Unha imaxe de debilidade que nos chame á adoración e ao servizo.

SANTA MARIA, NAI DE DEUS