A IGREXA NO MUNDO ACTUAL

No catolicismo moderno (previo ao Concilio) condenouse a modernidade a nome dunhas concepcións absolutas. Unha das obxeccións (de inspiración evanxélica ou bíblica) a este enfoque "dende arriba" é que doadamente coincide coa actitude dos fariseos. Os fariseos críanse en posesión da verdade e da virtude e dende esa posición xulgaban os contemporáneos, como aos publicanos pecadores. Xesús rexeitou esa posición farisaica. Comía e compartía cos publicanos, para atraelos á Verdade. Achegarse á Verdade é recoñecer a propia miseria e a propia ignorancia e a propia dúbida. Un cristián séntese solidario co publicano, é dicir, cos contemporáneos. Xesús non veu a xulgar, e denunciou os fariseos.

Aínda os hai que consideran que o Concilio Vaticano II se equivocou totalmente, mentres continúan invocando uns conceptos absolutos para condenar a modernidade e ao Concilio, na medida con que se contaminou de modernidade, segundo eles. Pero é que o obxectivo primeiro do Concilio, como neste documento («Gaudium et Spes») é o diálogo co mundo contemporáneo, non a condena da modernidade.

Que se adoptase unha actitude de diálogo non implica a aprobación da modernidade. O mesmo pode dicirse do ecumenismo. Que un dialogue co pecador non significa que un aproba do seu pecado; un aproba da súa persoa e da súa posibilidade de santidade. Por iso Xesús comía e compartía con pecadores. Ademais, quen son nós para saber a quen é ou non realmente pecador. Unha vez máis, pensarse xusto e dende esa idea xulgar os demais era o que facían os fariseos.

Na época preconciliar o punto de partida no trato cos protestantes, por exemplo, era o de condena. Por contraste, na actitude de diálogo postconciliar vemos protestantes e católicos vémonos como irmáns, como irmáns separados, na medida con que profesamos a mesma fe No noso Salvador. Pero iso non significa que esquezamos as nosas diferenzas. Simplemente resaltamos aquilo en que coincidimos e estamos dispostos a recoñecer as verdades que eles nos mostran, tanto como as verdades que nós lles mostramos. Os irmáns non necesitan estar de acordo en todo o que pensan para ser irmáns e para vivir como irmáns. De aí o escándalo da separación entre as Igrexas.

Na loita contra os erros do modernismo (ou os de calquera outra herexía) os clérigos do Vaticano non distinguiron entre as ideas e as persoas. Non se combaten as ideas combatendo as persoas. As ideas combátense con outras ideas, con razoamentos. Non ten sentido perseguir as persoas porque estean equivocados.

No diálogo co mundo actual, como o vemos no documento, asúmese que o que os seres humanos lograron de xeito natural é unha preparación para o encontro con Deus (§57). Así, nada do "laico" ha de rexeitarse. Todo é parte do camiño cara a Deus. É que o que os seres humanos traballan con entusiasmo deriva tamén da súa necesidade de Deus, posta por Deus mesmo no seu corazón.

Para que se dea o diálogo teñen que haber puntos específicos de intercambio. A Igrexa polo tanto busca os puntos de coincidencia que interesan tanto aos modernos, coma á Igrexa mesma. Eses temas son os que máis preocupan aos humanos na nosa época e por forza teñen que ser os que tamén preocupen á Igrexa. Pode que a Igrexa ignorase algúns deses puntos no pasado, ou non os entendese axeitadamente, como no exemplo da democracia vista como unha "cultura de masas", dende unha perspectiva aristocrática que os eclesiásticos conservaron.

Pero a partir dese momento en que se redactou e aprobou o documento, a Igrexa comprometeuse a estar máis atenta a eses temas. A Igrexa saíu do seu ensimesmamento e preocupación consigo mesma para atender o que verdadeiramente é a súa misión, a comprensión do que está ao seu arredor para entón poder predicar o evanxeo máis axeitadamente.

Reflexión

Lucas, probablemente o evanxelista máis culto e mellor preparado, introduce a súa narración cunha clara finalidade: narrar a historia de Xesús tal como a recibiu. Esta tarefa é tan importante que se dedicou a investigar entre as testemuñas que conviviron máis de preto con Él, entre outros a santa Virxe e san Pedro. Nesta pasaxe móstranos a primeira actuación pública do Mesías, encadrándoa na revelación trinitaria (movido polo Espírito...).

1. O Espírito do Señor está sobre min

Nestes poucos versículos, aparece dúas veces citada "a forza do Espírito". Xesucristo non viño só a este mundo; non é un Deus, que nada ten que ver con Yahvé, o Dios del Antiguo Testamento. Ao contrario, é un único Dios el Dios Padre, poderoso, terrible, do Antigo Testamento, e o Cristo, Él mesmo, que se nos vai revelar. Onde está a unión entre ambos os dous? Principalmente no Espírito Santo, a terceira persoa da Trindade, e con frecuencia a máis esquecida. Os cristiáns adoramos un único Deus, Creador, Redentor, Santificador, en tres persoas. Os profetas, como Isaías, prepararan, sen sabelo, esta revelación trinitaria. Pero era necesario unha intervención directa de Deus, unha "homilía" de Cristo na sinagoga, para percibir este misterio sublime.

2. Un espírito salvador e redentor

Xesús, na súa primeira intervención pública, revélanos a esencia da súa mensaxe: El, coa forza do Espírito Santo, vén a salvar o home. Considerando a historia asustámonos dos terribles males que os homes realizamos: Guerras Mundiais, coa destrución e morte que trouxeron consigo, réximes autoritarios que acabaron coa vida de millóns de persoas en Rusia, Alemaña, as antigas colonias africanas... O mal parece unha sombra que nos devora, sen posibilidade de cambio. Nesa escuridade, resoa a mensaxe de Xesucristo: Vin a traer a salvación, a boa noticia, a liberación.

3. Volver os ollos ao rostro de Cristo

Volver os ollos ao rostro de Cristo, único Salvador do mundo, onte, hoxe e sempre. Comezamos un novo ano, e non vén mal pararnos a pensar: Doume conta de que necesito un Salvador, que me salve do meu pecado? Síntome salvado por Cristo? Véxoo como o meu Salvador? Ou en cambio penso que non necesito axuda de ninguén, que eu só podo triunfar? Ou optei polo desespero ante a difícil situación do mundo? Duc in altum!, Rema mar dentro. Unha exhortación válida tamén para os nosos días, e válida para o inicio de cada ano. Temos un Salvador, no alto do ceo, que intercede por nós, que nos ama tanto que baixou á nosa pequenez, se fixo home e morreu por nós. Con esta seguridade, rememos mar dentro, confiando no Señor en medio das tormentas da nosa vida.

Desexo

Que non se nos afaga o corazón, Señor,

a ver persoas sufrindo en situacións inxustas.

Que non vexamos normal tropezar todos os días

con homes e mulleres desprazados, sen casa, sen teito.

Que nos escandalicemos cada día deste mundo que montamos

no que uns temos de todo e a outros fáltalles todo.

Que non se nos afaga o corazón

á mirada triste e perdida,

ao xesto caído e desanimado,

á palabra soez ou burlona,

ás poucas ganas de vivir,

a calquera deterioro do irmán,

que é o seu berro desde a beirarrúa da vida.

Que non se nos afaga o corazón, Señor,

a ver como normal ao recén chegado

que cruza o mar para buscar un futuro,

ao que quedou sen familia, sen traballo, sen teito

e mañá non atopará saída para o seu problema.

Pon tenrura, Señor, no noso mirar;

pon agarimo na nosa man que saúda;

pon misericordia na nosa mente que fai xuízos;

pon sabedoría na nosa linguaxe;

pon escoita nos nosos oídos que reciben a túa Palabra.

Lecturas

III DOMINGO DO TEMPO ORDINARIO – CICLO C

  

Primeira Lectura     Neh 8, 2-4a. 5-6. 8-10

LECTURA DO LIBRO  DE NEHEMÍAS

Os levitas lían no libro da Lei e explicaban o que lían

     Naqueles días, o sacerdote Esdras trouxo o libro da Lei diante da asemblea de homes e mulleres e de todos os que eran capaces de pensar. Era o primeiro día do sétimo mes.

     Na praza que está diante da porta das Augas, el leu no libro en voz alta, desde o amencer ata o mediodía, en presenza dos homes e das mulleres e de todos aqueles que eran capaces de pensar, e todo o pobo estaba atento á lectura do libro da Lei.

     O escriba Esdras púxose en pé sobre unha tarima de madeira, preparada con esta ocasión. Esdras abriu o libro á vista de todo o pobo, pois sobresaía entre todos na asemblea, e cando o abriu, o pobo púxose en pé.

     Entón Esdras bendiciu o Señor, o gran Deus, e todo o pobo, levantando as mans, respondeu: "Amén, amén". Despois inclináronse e, prostrados no chan, adoraron ao Señor.

     Os levitas lían no libro da Lei de Deus, pronunciando claro, e interpretaban o sentido, explicando o que lían.

     Entón o gobernador Nehemías, o sacerdote e escriba Esdras, e os levitas que explicaban a Lei ao pobo, dixeron a toda a asem­blea:

     ‑ Este día está consagrado ao Señor, voso Deus; cesade no voso pranto, non choredes máis (pois todo o pobo choraba ao oír as palabras da Lei).

     E engadiron:

     ‑ Ídevos, comede boas talladas, bebede viños doces e leváde­lles tamén aos que non teñen nada preparado, pois este día está consagrado ao noso Señor; non andedes aflixidos, porque o gozo do Señor é a vosa forza.

                        Palabra do Señor                             R/. Grazas a Deus

SALMO RESPONSORIAL      Sal 18, 8. 9. 10. 15

R/.  (Xn 6, 63c):  As túas palabras, Señor, son Espírito e vida.

A lei do Señor é perfecta:

reconforta a alma;

a declaración do Señor é firme:

fai sabio ao inxenuo.

Os mandatos do Señor son rectos:

aledan o corazón;

o precepto do Señor é limpo:

ilumina os ollos.

A vontade do Señor é pura:

permanece por sempre;

as decisións do Señor son verdadeiras:

enteiramente xustas.

Dígnate aceptar a palabra da miña boca

e o sentir do meu corazón:

Señor, ti es a miña rocha, o meu redentor!

Segunda Lectura    1 Cor 12, 12-30

LECTURA DA PRIMEIRA CARTA DO APÓSTOLO SAN PAULO AOS CORINTIOS

Vós sodes corpo de Cristo e tamén membros, cada un pola súa parte

            Irmáns:

            Igual que o corpo, sendo un, ten moitos membros e todos estes membros, con seren moitos, non fan máis dun corpo, así tamén Cristo. Porque a todos nos bautizaron nun único Espírito, para formarmos un único corpo: tanto xudeus coma gregos, tanto escravos coma libres. E a todos se nos deu a beber un único Espírito.

            Pois ben, xa que o corpo non está formado por un único membro senón por moitos, se o pé dixer: "como non son man, eu non son do corpo", non por iso deixaba de ser do corpo. E se o oído dixer: "como non son ollo, eu non son do corpo", non por iso deixaba de ser do corpo. Se todo o corpo fose ollo, onde estaría o oído? Se fose todo oído, onde estaría o ulido?

            Ora, foi Deus quen puxo os membros, colocando cada un deles no corpo como El quixo. Se todo fose un único membro, onde estaría o corpo? En realidade, hai moitos membros, pero un corpo só. O ollo non lle pode dicir á man: "Non preciso de ti", nin a cabeza aos pés: "non preciso de vós".         Todo o contrario: os membros do corpo que parecen máis débiles son os máis necesarios; e os que temos por menos decorosos, cubrímolos con máis decoro; e os menos honestos tratámolos con máis recato; cousa que non precisan os honestos.

            Deus dispuxo o corpo dándolle máis honor ao máis privado del, para que non haxa discordia no corpo; senón que, ao revés, os membros se preocupen por igual uns dos outros. E así, cando padece un membro, todos padecen con el; cando a un membro o tratan ben, todos se alegran con el.

            Ben, pois vós sodes corpo de Cristo e tamén membros, cada un pola súa parte. Na Igrexa dispuxo Deus primeiro apóstolos, logo profetas, en terceiro lugar mestres. Despois os que teñen poder de facer milagres; finalmente os que teñen don de curacións, de asistencia, de goberno, de falar distintas linguas.

            Ou é que todos son apóstolos? Todos son profetas? Todos son mestres? Todos fan milagres? Todos teñen o don de curar? Todos falan en moitas linguas? Todos saben interpretar?

                        Palabra do Señor                             R/. Grazas a Deus

ALELUIA    Lc 4, 18

Se non se canta, pódese omitir

Aleluia, aleluia.

Mandoume o Señor evanxelizar os pobres;

a predicarlles a liberación aos cativos.

Aleluia.

Evanxeo     Lc 1, 1-4; 4, 14-21

LECTURA DO SANTO EVANXEO SEGUNDO LUCAS

Hoxe cumpriuse esta Escritura

            Ilustre Teófilo:

            Posto que moitos emprenderon a tarefa de narrar axeitadamente os feitos ocorridos entre nós, tal como nolos transmitiron desde o principio as testemuñas oculares e mais os predicadores da palabra, decidín eu tamén, despois de me informar con tino desde as orixes, escribirchos ordenadamente para ti, a fin de que coñezas ben a firmeza das ensinanzas nas que te instruíron.

            Naquel tempo, coa forza do Espírito Santo, Xesús volveu a Galilea, e a súa sona estendeuse por toda a redonda.

            Ensinaba nas sinagogas, e todo o mundo dicía moito ben del.

            Chegou a Nazaret, onde se criara, e o sábado entrou, como estaba afeito, na sinagoga. Ergueuse para facer a lectura, e déronlle o libro do profeta Isaías. Abriuno e atopou unha pasaxe que dicía:

            O Espírito do Señor está sobre min

porque El foi quen me unxiu

para proclamarlles a Boa Nova aos pobres.

            Mandoume para lles anunciar a liberación aos secuestrados

e a vista aos cegos,

para lles dar liberdade aos asoballados,

e proclamar o ano de graza do Señor.

            Pechando o libro, devolveullo ao encargado e sentou. Todos os ollos da sinagoga enteira estaban fixos nel. Logo empezoulles a dicir:

-          Hoxe cúmprese diante de vós esta pasaxe da Escritura.

                        Palabra do Señor                             R/. Loámoste, Cristo

Comentario

Rematado o tempo de Nadal, é momento de retomar hábitos de comportamento que neste intervalo festivo fomos deixando de lado. Con tranquilidade, e sen necesidade de poñer sorriso de festa, aínda que é bo regalar sorrisos, volvemos ás tarefas cotiás para seguir crecendo como persoas e desenvolvendo, sen moito barullo e con responsabilidade, os quefaceres habituais que nos van facendo descubrir a sinxeleza da vida, sen ter que recorrer a extravagancias ou rarezas. O tempo Ordinario resitúa a nosa vida para mostrarnos que cando un fai ben as cousas, cando un é capaz de buscar e repartir o tempo con racionalidade –sentidiño– podemos chegar a concretar aqueles proxectos e ilusións que nos propuñamos no comezo do ano. Deste xeito, con tempo e paciencia, a constancia, da que hai uns días falabamos, convértese en vertixe sobre o que imos avanzando e acadando que os propósitos non queden en boa vontade, senón se convertan en realidades concretas que nos van axudando a sentírmonos a gusto co que facemos, co horizonte e sentido que nos temos marcado na vida. E neste horizonte aparece Deus como amigo no camiño, e a fe como medio desde o que descubrimos o valor do encontro comunitario, a tarefa compartida, e a oración agradecida por sabernos acompañados en gozos e esperanzas, en tristuras e dificultades. Unha vez máis, Deus váisenos mostrando na compaña de quen nos escoita, na man que se nos tende, no tempo que outros nos dedican ou no esforzo de repartir o que temos para que máis poidan gozalo. E todo desde o amor, ese amor que deixa de ser unha palabra recurso para converterse en dispoñibilidade.

Aquí, e non noutros sitios, é onde atopamos de verdade e sen finximentos as marabillas do Señor. Unhas marabillas que veñen con nome e apelidos, con rostro recoñecible, con sorriso sincero, e non posicionamento diante dunha cámara de fotos ou de vídeo. Un posicionamento que moitas das veces é irreal e pura ficción. Non ocorre así coas marabillas de Deus porque estas podemos velas, prezalas e compartilas desde a nosa relación, san e sincera, de colaboración e axuda de uns para cos outros. E isto só pode ser deste xeito se sae da sinceridade que poñemos á hora de facer estas accións que quedan inmortalizadas como pequenos sinais de que a presenza de Deus non se agocha, senón que se vai mostrando no que de ben e bo sexamos capaces de facer.

  

Unha presenza que é verdadeiro sopro do Espírito, e que vai repartindo azos de reflexión e acción nas nosas vidas. Por que nos é tan difícil moitas veces recoñecer esta presenza?. Por que temos tanta dificultade en confiar nela, namentres somos crédulos, inxenuos e a boa fe cando escoitamos isto ou aquilo na radio ou na televisión, e o cremos sen cuestionarnos se é ou non verdade? Por que a Deus o aparcamos porque non o vemos, e porén seguimos necesitando que nos conten, digan, ou mostren situacións ás que non lle poñemos nin o máis mínimo dos cuestionamentos?  Por que nos custa tanto deixarnos levar pola forza do Espírito, e con todo a nosa credulidade fai que nos deixemos enganar por tantos interesados e aproveitados que só buscan xogar connosco para obter eles moi bos beneficios?  Por que non acabamos de darnos conta que a Deus non lle vai nisto máis que o amor e o cariño que nos ten, namentres hai outros “deusiños” que o que lles vai, e moito, non é outra cousa que facer medrar os billetes na súa carteira?

En Xesús descubrimos a resposta: os seus sinais non queren ser máis que mostra de amor, achegamento, respecto e preocupación por canto nos fai felices; namentres que nos que nin son coma el nin lles interesa esforzarse por selo, só hai desconfianza e ansia de medrar. Neste tempo de crise, no que vemos como as persoas poden dar ou mellor canto somos capaces de facer polos outros, esforzarnos por mirar os sinais de Xesús cos seus ollos, non pode traernos máis que forza interior para superar atrancos e dificultades, e capacidade de unir esforzos para defender todo aquilo que faga que as persoas se sintan mellor, se descubran máis libres e se recoñezan na súa total humanidade. Que mellor sinal ca esta, como ocorreu en Caná de Galilea, para dicirlle aos mercadores, que hoxe tanto abundan, e que buscan beneficios á custa das persoas, que non estamos dispostos a favorecerlles o enriquecemento das súas contas persoais. Que o benestar que queremos non é para uns poucos, senón para todos, porque todo se todas somos fillos de Deus, e non mercadoría que se compra con engano e se vende ao que máis paga. Que saibamos ser pacientes, como o foi Xesús en Caná, para ofrecer o mellor de nós e gozar co sorriso do irmán ou da irmá.

Lecturas

DOMINGO II DO TEMPO ORDINARIO. CICLO C

PRIMEIRA Is 62, 1-5

LECTURA DO PROFETA ISAÍAS

Alégrase o esposo pola súa esposa

Por Sión non quedarei en silencio,

e por Xerusalén non ficarei quedo,

ata que a súa xustiza saia como un resplandor

e a súa salvación alume coma unha lámpada.

 Os pobos verán a túa xustiza e tódolos reis a túa gloria,

chamaráseche cun nome novo, o que indique a boca do Señor.

Serás coroa preciosa na man do Señor

e turbante rexio na palma da man do teu Deus.

Non se che volverá chamar "Abandonada",

nin á túa cidade se lle volverá dicir "Ruína",

senón que a ti se che chamará "Ti é-lo meu amor"

e á túa cidade se lle chamará "A casada".

Si, o amor do Señor estará en ti,

e a túa cidade casará.

Como casa un mozo cunha virxe,

así casará contigo o teu Constructor.

O gozo que sente o noivo pola noiva,

sentirao o teu Deus por ti.

SALMO RESPONSORIAL Sal 95, 1-2a. 2b-3. 7-8a. 9-10a e c

R/ (3): Cantade ante tódolos pobos as marabillas do Señor

Cantádelle ó Señor un cántico novo,

cántalle ó Señor, terra enteira;

cantade ó Señor e bendicide o seu nome,

pregoade tódolos días a súa salvación;

cantade entre as xentes a súa gloria;

ante tódolos pobos, as súas marabillas.

Tributade ó Señor, pobos todos,

tributade ó Señor honor e forza,

tributade ó Señor a gloria do seu nome.

adorade o Señor con vestido sagrado,

treme na súa presencia a terra enteira.

Dicide entre as xentes:

-"O Señor reina,

goberna os pobos rectamente".

SEGUNDA 1 Cor 12, 4-11

LECTURA DA PRIMEIRA CARTA DO APÓSTOLO SAN PAULO ÓS CORINTIOS

Un e o mesmo Espírito repartindo a cada un como a El lle parece.

Irmáns e irmás:

Hai diversidade de dons, pero un mesmo Espírito. Hai diversidade de servicios, pero un mesmo Señor. Hai diversidade de realizacións, pero un mesmo Deus, que é quen realiza todo en todos.

 A cadaquén dáselle a manifestación do Espírito para o ben común. A un o Espírito dálle palabra de sabedoría; a outro dálle palabra de ciencia o mesmo Espírito; a aque-loutro o mesmo Espírito concédelle fe. A un este mesmo Espírito dálle o don de curacións; a outro, o don de facer milagres; a outro, o don da profecía; a outro, discernimento de espíritos. A un, don de falar distintas linguas; a outro, o saber interpretar esas linguas.

Pero todo isto é un e o mesmo Espírito quen o realiza, repartindo a cada un en particular, como a El lle parece.

ALELUIA Cf. 2 Tes 2, 14:

Deus chamounos por medio do Evanxeo

para adquiri-la gloria

do noso Señor Xesús Cristo

EVANXEO Xn 2, 1-11

LECTURA DO SANTO EVANXEO SEGUNDO XOÁN

Foi así como fixo Xesús o primeiro dos signos en Caná de Galilea

Naquel tempo houbo un casamento en Caná de Galilea, e estaba alí a nai de Xesús. Tamén foi convidado Xesús e mailos seus discípulos ó casamento. Chegou a falta-lo viño e a nai de Xesús díxolle:

-Non che teñen viño.

 Replicoulle Xesús:

-Muller ¿que ten que ver iso comigo e contigo? Aínda non chegou a miña hora.

 Súa nai díxolles entón ós servidores:

-Facede o que el vos diga.

 Había alí seis tinas de pedra para as purificacións dos xudeus, que levaban ó pé de cen litros cada unha. E ordenoulles Xesús:

-Enchede de auga as tinas.

 Eles enchéronas de todo.

 Díxolles entón:

-Collede agora e levádelle a proba ó mestresala.

 Eles levárona. E, cando o mestresala probou a auga volta viño, sen saber de onda viña (os servidores si que o sabían, que eles colleran a auga) falou co noivo e díxolle:

-Todo o mundo pon de primeiras o viño bo e, cando xa están bébedos, o máis cativo; ti, en troques, deixáche-lo viño bo para agora.

 Foi así como fixo Xesús o primeiro dos signos en Caná de Galilea; manifestou a súa gloria, e creron nel os seus discípulos.

Comentario

Como Xesús, tamén nós recibimos o bautismo. Non foi este un simple botarnos auga por riba da cabeza, senón un sinal dunha incorporación plena ao proxecto de Deus; o proxecto que nos sinala desde o principio como membros participantes e protagonistas da súa presenza no medio do mundo; un proxecto no que o Espírito é impulso renovador da esperanza e de unión ao mundo e ás persoas; un proxecto no que óleo e crisma son non só recendo externo, senón incorporación plena de toda a nosa persoa ao plan de Deus. Por iso é tan importante crecer como Igrexa coñecendo que é e significa pedir, libre e voluntariamente, o sacramento do bautismo, sen deixarnos levar de tradicións, costumes ou ritos. Bautizarse é optar por atoparse con Deus como compañeiro na viaxe que cada un/ha de nós vai facendo ao longo da súa vida. Unha viaxe que iniciamos no momento no que, nós ou os nosos pais e padriños, responden á invitación que nos fai Xesús de seguilo coa petición do bautismo. Esta acción supón a nosa incorporación a un proxecto que está rexido polo amor, a tolerancia e a tarefa de facer agradable e xusta a vida dos demais e do mundo no que vivimos. Bautizarse é todo o contrario do enfrontamento, a inxustiza, o abuso, a destrución do planeta... porque seguir a Cristo non se reduce a facer prácticas de piedade dentro dos templos, senón que consiste en vivir o seu proxecto de salvación alí e desde onde esteamos. E como ben sabemos, non podemos separar a nosa vida en comportamentos illados uns dos outros. Nós somos sempre os mesmos, sen separacións, cando traballamos, estamos coa familia, visitamos os amigos, acompañamos a un enfermo, axudamos a quen nos necesite ou recemos na igrexa. O bautismo incorpóranos a un proxecto que é integral, e non pode separarse, como se cada cousa non tivera que ver con outra. Ata que non entendamos isto e o comecemos a vivir, faremos ritos externos, pero estaremos moi lonxe do que Xesús pensou, entendeu, viviu e nos deixou como tarefa aos seus seguidores.

Por iso, hoxe, na celebración do bautismo de Xesús, é unha boa ocasión para analizar canto fomos mostrando e explicando ao longo do Advento e Nadal sobre o que significou e quixo o Concilio, é dicir a renovación. Só unha Igrexa, e polo tanto, uns cristiáns que saben o que son e ao que os chama a súa fe, poden entender o esforzo do Concilio por achegarse aos problemas (gozos e esperanzas) das persoas en cada momento da historia para achegar a súa pequena dose de esforzo e esperanza. Só unha Igrexa, e polo tanto uns cristiáns, capaces de entender que a Biblia é Palabra viva e eficaz (alma e fonte da vida cristiá) poden entender a necesidade de coñecela, proclamala ben, rezar desde ela, e buscar nela fondura e razóns para estar no mundo con actitude activa e transformadora da nosa vida e da sociedade, a través da que Deus se vai revelando. Só unha Igrexa, e polo tanto uns cristiáns, capaces de entender por que o que vivimos debemos celebralo, compartilo e agradecelo (Eucaristía como fonte e cume), entenderemos a importancia da renovación litúrxica, que non foi un simple cambiar de lugar o altar, ou entender o que facía o cura, senón que con eses cambios chamábasenos a entrar en relación cun Deus que é misterio e presenza que non se esgota no aparente, senón que nos transcende. En fin, só unha Igrexa que ten entendido todo isto, é capaz de descubrir por que somos comunidade, sacramento universal de salvación e pobo de Deus que manifesta a presenza de Aquel, que sendo de condición divina, non tivo reparo de ser un coma nós, e asumir a nosa condición limitada e fragmentada.

A todo isto nos invita a celebración de hoxe, dedicada, desde o bautismo do Señor, a reflexionar sobre as razóns e os porqués do noso propio bautismo. Fagamos un esforzo por entendelo, reflexionalo e vivilo.

LECTURAS

O BAUTISMO DE CRISTO

Primeira Lectura   Is 42, 1-4. 6-7

LECTURA DO LIBRO DO PROFETA ISAÍAS

Velaquí o meu servo en quen eu me comprazo

            Isto di o Señor:

            Velaí o meu servo, a quen teño collido da man;

velaí o meu escollido no que eu me comprazo.

            Teño posto sobre el o meu espírito:

ditaralles sentencia xusta ás nacións.

            Non berrará,

non levantará a súa voz nin a fará oír nas rúas.

            Canivela fendida non a romperá,

e torcida esmorecente non a apagará.

            Con fidelidade proclamará a xustiza,

non desfalecerá nin crebará

ata establecer na terra a xustiza,

e a súa lei, que esperan as nacións.

            Eu, o Señor, chameite por causa da xustiza, collinte pola man e protexinte,

e convertinte en Alianza dun pobo e en luz das nacións,

para que lles abras os ollos aos cegos, para que libres do cárcere aos presos,

da prisión aos que viven na escuridade.

                        Palabra do Señor                                         R/. Grazas a Deus

SALMO RESPONSORIAL      Sal 28, 1a e 2. 3ac-4. 3b e 9b-10

R/. (11b): O Señor ha bendicir o seu pobo coa paz.

Tributádelle ao Señor, fillos de Deus,

tributádelle ao Señor gloria do seu nome,

adorade o Señor no seu atrio sagrado.

A voz do Señor sobre as augas,

o Señor sobre as augas copiosas.

A voz do Señor é poderosa,

a voz do Señor é maxestosa.

O Deus glorioso fai tronar.

No seu santuario todo di: Gloria!

O Señor sentou sobre as augas,

o Señor senta como rei eterno.

Segunda Lectura     Feit 10, 34-38

LECTURA DO LIBRO DOS FEITOS DOS APÓSTOLOS

Unxiuno Deus co Espírito Santo

            Naqueles días, tomou Pedro a palabra e dixo:

            ‑ Abofé, vexo que Deus non fai distinción de persoas, senón que acepta a quen lle é fiel e practica a xustiza, sexa da nación que sexa.

            El mandoulles a súa palabra aos fillos de Israel, anunciándolles a Boa Nova da paz por Xesús Cristo: este é o Señor de todos.

            Vós sabedes o que pasou en toda a Xudea, comezando desde Galilea, despois do bautismo que Xoán predicou: como Deus unxiu con Espírito Santo e con poder a Xesús de Nazaré, que pasou facendo o ben e curando a todos os  que estaban asoballados por Satán; pois Deus estaba con el.

                        Palabra do Señor                                         R/. Grazas a Deus

ALELUIA    Cf. Mc 9, 6

Se non se canta, pódese omitir

Aleluia, aleluia.

Abríronse os ceos e tronou a voz do Pai:

Este é o meu Fillo predilecto; escoitádeo.

Aleluia.

Evanxeo  Lc 3, 15-16. 21-22

LECTURA DO SANTO EVANXEO SEGUNDO LUCAS

Bautizado Xesús, e cando estaba en oración, abriuse o ceo

            Naquel tempo, como o pobo estaba esperando polo Mesías, empezaba a pensar se acaso non o sería Xoán; pero el declarou diante de todos:

            ‑Eu bautízovos con auga, pero está a chegar o que é máis forte ca min, e a quen eu non son digno de lle desatar os amallós do seu calzado. El havos bautizar con Espírito Santo e con lume.

            Durante un bautismo xeral, e despois de se bautizar tamén Xesús, mentres oraba, abriuse o ceo e baixou sobre el o Espírito Santo na aparencia corporal dunha pomba. Entón oíuse unha voz desde o ceo:

            ‑Ti es o meu fillo benquerido, o meu predilecto; en ti me comprazo.

                        Palabra do Señor                                         R/. Loámoste, Cristo

Comentario

Uns magos de oriente, uns estranxeiros, presentáronse en Xerusalén preguntando “...onde está o rei dos xudeus que naceu?. Miramos saír a súa estrela e vimos renderlle homenaxe...”, dinos o evanxeo de Mateu. Por entón, críase que o nacemento de todo gran personaxe na terra ía acompañado pola aparición dunha estrela no firmamento. A Xesús non lle podía faltar a súa. A estrela, sobre a que se lanzaron moitas hipóteses (un cometa, unha conxunción de planetas...), é un símbolo, o símbolo do Mesías, que conduce aos pagáns (os non xudeus) á luz da fe, feito anunciado polos profetas no Vello Testamento.

Os magos viñan de Oriente. Para un israelita, oriente pode ser todo o que hai ao outro lado do Xordán. Así, tal vez, foran orixinarios da tribo dos medos, que chegou a converterse en caste sacerdotal entre os persas; ou tal vez non. Dos magos soubemos (inventamos?) máis co tempo; pero nada disto aparece nos evanxeos. Desde o século II pénsase que eran tres, porque son tres os agasallos que lles ofrecen ao neno: ouro (regalo real), incenso (para o culto) e mirra (para unxir o cadáver o día da morte). No século VI bautizóuselles co nome de reis: Melchor (rei de Persia); Gaspar (rei de Arabia) e Baltasar (rei da India).

Máis alá de controversias, lendas e opinións, que fan que nos escandalicemos por parvadas, o importante da festa de hoxe é a universalidade. Moito lle custou (moito nos custa) ao pobo de Israel (aos cristiáns) saír da exclusividade da relación con Deus para compartir e descubrir que El se lle manifesta a todas as persoas, respectando culturas, crenzas ou formas de vida. Por iso nós que, coma os magos, vimos saír a súa estrela, estamos chamados a levar esta estrela ao portal de tantas persoas que, neste tempo de crise tan duro que estamos a sufrir, están deixadas de lado, discriminadas de calquera xeito, faltas de oportunidades de realización, sedentas de verdade, famentas de pan e luz, desexosas de xustiza, enfermas de desesperanza. Que máis dá se foron tres, cinco ou cen; se foron magos ou albaneis; se lle levaron agasallos ou comida quente.... O importante é que se puxeron en camiño cara Belén. Fagamos nós o mesmo e deámoslle ao Neno o mellor que temos: a nosa vida, para que El a alumee.

Remol

LECTURAS

A EPIFANÍA DO SEÑOR

Primeira Lectura      Is 60, 1-6

LECTURA DO LIBRO DO PROFETA ISAÍAS

A gloria do Señor resplandeceu sobre ti

            Levántate, brilla, que a túa luz xa chegou;

si, a gloria do Señor resplandece sobre ti.

            Pois, olla, a escuridade cobre a terra

e a negrura os pobos,

pero sobre ti resplandece o Señor

e a súa gloria faise ver sobre ti.

            Certo que os pobos camiñarán coa túa luz

e os reis co resplandor do teu alborexar.

            Levanta os teus ollos arredor,

todos estes xuntáronse, viñeron a ti.

            Os teus fillos veñen de lonxe

e as túas fillas son traídas no colo.

            Entón, cando o vexas, estarás radiante

e o teu corazón latexará e ensanchará,

pois as riquezas do mar traeranse a ti

e os bens dos pobos virán para ti.

            Estarás cuberta dunha chea de camelos,

de dromedarios novos de Madián e de Efah.

Todos eles virán de Sabá.

            Virán cargados de ouro e incenso,

e proclamarán ledos a loanza do Señor.

                        Palabra do Señor                                         R/. Grazas a Deus

          

SALMO RESPONSORIAL        Sal 71, 2. 7-8. 10-11. 12-13

R/. (cf. 11): Hante adorar, Señor, todos os  reis da terra.

Que rexa o teu pobo con xustiza,

e os teus pobres con equidade.

Florecerá a xustiza nos seus días,

unha prosperidade duradeira coma a lúa.

Dominará de mar a mar,

desde o gran río ata o cabo da terra.

Ofreceranlle regalos os reis de Tárxix e das illas,

os reis de Saba e de Sebá pagaranlle tributo.

Prostraranse perante el todos os  reis da terra,

servirano todas as nacións.

El librará o pobre que suplica,

o aflixido que está sen axuda.

Terá piedade do feble e do indixente,

e salvará a vida dos pobres.

Segunda Lectura      Ef 3, 2-3a. 5-6

LECTURA DA CARTA DO APÓSTOLO SAN PAULO AOS EFESIOS

Xa se nos revelou que os pobos son coherdeiros da promesa

            Irmáns:

            Coido que oístes falar da encomenda que a graza de Deus me fixo en favor voso: xa que por medio dunha revelación se me deu a coñecer o misterio, que noutras xeracións non se lle dera a coñecer á humanidade como agora llelo manifesta o Espírito aos seus santos apóstolos e profetas: que os xentís son parceiros, membros do mesmo corpo e copartícipes da promesa en Cristo Xesús polo Evanxeo.

                        Palabra do Señor                                         R/. Grazas a Deus

ALELUIA     Mt 2, 2

Se non se canta, pódese omitir

Aleluia, aleluia.

Vimos a súa estrela en oriente,

e viñemos para adorar o Señor.

Aleluia.

Evanxeo     Mt 2, 1-12

LECTURA DO SANTO EVANXEO SEGUNDO MATEO

Viñemos de oriente adorar o rei

            Xesús naceu en Belén de Xudea, en tempos do rei Herodes. E nisto uns magos de Oriente chegaron a Xerusalén preguntando:

            ‑ Onde está o Rei dos xudeus que acaba de nacer? Porque vimos saí-la súa estrela alá no Oriente, e vimos para lle render homenaxe.

            Oíndo isto, o rei Herodes alporizouse, e con el toda Xerusalén. Convocou a todos os  sacerdotes e letrados do pobo, para lles preguntar onde tiña que nacer o Mesías. Eles responderon:

            ‑ En Belén de Xudea, que así o deixou escrito o profeta:

            E ti Belén, terra de Xudea,

de ningún xeito es a máis pequena,

entre as vilas de Xudea,

que de ti ha saí-lo guía

que será o pastor do meu pobo Israel.

            Entón Herodes, ás agachadas, chamou polos magos, para se informar ben de cando lles aparecera a estrela. Logo mandounos a Belén, dicíndolles:

            ‑ Ide e informádevos ben do que hai dese neno; e unha vez que o atopedes, avisádeme, para ir eu tamén a lle render homenaxe.

            Eles, despois de oíren o rei, puxéronse en camiño. E, velaí, a estrela que viran saír no Oriente foinos guiando ata se deter enriba de onde estaba o neno. Grande alegría sentiron ao veren saír de novo a estrela.

            E cando entraron na casa atoparon o neno con María, súa nai. Prostráronse e rendéronlle homenaxe; logo, abrindo os seus tesouros, ofrecéronlle como regalo ouro, incenso e mirra. Logo, avisados en soños de que non volvesen por onda Herodes, saíron para a súa terra por outro camiño.

                        Palabra do Señor                                         R/. Loámoste, Cristo