O relato do
evanxeo de hoxe presenta un feito histórico vivido por Xesús, que tamén recollen os outros tres evanxelistas, e unha prolongación simbólica do mesmo,
que xa é cousa particular do evanxelista Xoán. O feito histórico narra un
comportamento violento de Xesús, cando cun vergallo bota fóra do recinto do
templo a vendedores de animais e aos que facilitaban o cambio de diñeiro,
actividades estas que chegaran a ser necesarias para que no templo se
desenvolvese o culto tal como a clase sacerdotal o fora organizando ou
consentindo. A cousa chegara a converterse nun bo negocio para os responsables
do templo, e Xesús non tolera que a casa do seu Pai estea convertida en casa de
negocio. Protesta contra iso por unha vez dunha forma violenta.
O Evanxelista
Xoán vincula ese acontecemento co da morte e resurrección
de Xesús. Certamente
que as autoridades relixiosas xudías provocasen a condena e morte de Xesús
dependeu en boa medida desta postura de Xesús ante o que era o negocio do
templo, e o que era, en consecuencia, baleirar a fe en Deus do máis sinxelo e
vigoroso: a gratuidade, a oferta plural, universal, a adoración limpa, o
deixamento de comenencias persoais ou de grupo. Xesús, apaixonado sempre, por
Deus e polo ben que unha boa fe en Deus lle traería sen dúbida á xente
–apaixonado, polo tanto, tamén pola xente nun mesmo movemento--, non pode
tolerar iso, e protesta de forma contundente. Ben sabía onde se metía con ese
comportamento, que Xesús non era parvo, pero a liberdade fonda que o animaba, a
liberdade ante a vida e ante a morte, dáballe forza e poder para facer o que
fixo.
A Coresma é un
tempo especial para purificar e liberar a nosa experiencia relixiosa de
aditamentos raros. O negocio, os cartos sempre foron un perigo para a relixión;
unha crítica frecuente que se nos fai desde fóra, ás veces non merecida, pero
moitas veces si merecida, é a de que tamén nós convertemos a relixión nun
negocio, e que, en consecuencia, desvirtuamos a orixinalidade do divino, a
orixinalidade de Xesús: Deus xa non é algo, alguén, gratuíto para quen queira
amigar con el e beneficiarse da súa amizade, sen mediacións interesadas, senón
alguén que, ao cabo, demanda cousas, cultos, que acaban levando o carto dos
nosos petos aos petos dos seus representantes. Purificar a relixión do veleno
dos cartos é sempre un paso primeiro, se queremos pensar en novas
evanxelizacións tal como agora o estamos facendo.
Esta purificación
pode ter varios camiños; un camiño pode ser o de negarnos a todo acto cultual
que estea condicionado ao pago dalgunha cantidade de cartos; outra cousa é que,
coma membros dunha comunidade cristiá teñamos que colaborar cos gastos que a
comunidade cristiá teña para o desenvolvemento da súa vida: culto, xuntanzas,
formación, etc. Outro camiño pode ser o de protestar, de forma persoal ou en
grupo, de palabra ou por escrito, cando vexamos que o culto a Deus está mediado
polos cartos, transmitindo a idea de que, se non pagas, non podes acceder ás
bendicións de Deus. Outro camiño é vivir, fomentar e transmitir que un pode
atopar e gozar a presenza liberadora de Deus en espazos non ritualizados, non
controlados polo clero, libres polo tanto da tentación dos cartos e do poder.
Disto deunos moitas mostras Xesús que, aínda que acudía ao templo, ensinounos a
descubrir a bendición de Deus sobre todo en lugares e circunstancias que non
tiñan nada que ver co templo. O corpo da xente, sobre todo da xente máis débil
por calquera debilidade, é o templo especial de Deus, onde especialmente debe
ser honrado.
O desapego entre
cartos e relixión pode e debe realizarse tamén noutros ámbitos ademais dos
cultuais. Non hai moitas vinculacións, por exemplo, entre os poderes económicos
e algunhas persoas ou institucións eclesiásticas? Por outra banda, purificar a
nosa experiencia relixiosa debe empezar polo desapego dos cartos, pero
seguramente esixe moito máis. Hai moitas máis maneiras, por desgraza, de afogar
a nosa experiencia relixiosa. Hai moitos camiños de desenvolvela e mellorala;
todo o que soe a apego e solidariedade cos máis débiles é o máis certeiro.
M.Regal
