PROGRAMACION DA RELIXIOSIDADE DO HOME

Desde sempre na mente do home existiu o concepto dun ser plenamente perfecto en si mesmo.

Transcorrido o tempo, o desexo deste ser perfectísimo pasou á vontade humana, para que se fixese realidade, e cando se cumpriu isto, o home compraceuse niso, vendo as vantaxes que lle reportaba, e amouno entrañablemente; e comprendeu que Deus amábao, ata tal punto que converteu a lei do decálogo en paternidade amorosa, e a relixiosidade do home fíxose auténtica filiación de fillo. Desde entón as relacións Deus – home son outras: as leis impoñen obrigacións e causan afastamento, co consecuente medo a ser sancionados se delinquimos en algo.

Ante este comportamento de Deus, o home pasou do medo á xenerosidade; pasou do cumprimento de mínimos, ao que obriga a lei, a unha actitude de xenerosidade impulsado polo amor de pai con que Deus estaba a tratalo.

En efecto, o Señor cambiara o dereito lexislativo pola promesa de perdón e a abundancia de dons. Agora Deus xa non é sancionador de culpas, senón perdoador de pecados. Espera ao fillo que volve a casa na que atopa ao pai bo, acolledor como sempre e que fai festa, cando o fillo chega, posto que un pai, posto a amar, ama para sempre e xamais reprocha o mal recibido, senón que celebra festivamente o regreso do fillo díscolo, sen o cal o fogar estaba empobrecido, e o corazón do pai seguía chorando a ausencia do fillo perdido. Este comportamento é impensable no corazón humano, pero para Deus nada hai imposible, e a antiga casa paterna continúa sendo o fogar do fillo pródigo, e no peito do pai bo segue palpitando un corazón que estrea a súa paternidade amorosa que xamais se envelleceu.

Os cristiáns, se miramos ao pasado, non vemos infidelidades, senón perdóns do Señor, e se miramos ao futuro, os nosos ollos só contemplan promesas de eterna felicidade. Consecuentemente nos nosos corazóns non caben pesimismos nin desolacións, senón gratitude e esperanza de recompensa de gloria eterna, porque ao Señor custámoslle moito, e o seu sangue derramado é o prezo da nosa salvación. Deixemos, pois, de falar dun Deus sancionador, e presentemos a un Deus salvador, que nos redimiu do pecado e da morte eterna. Mirémolo como fonte de vida e como forno ardente de perdón e misericordia, e miremos o noso futuro como o Ceo de gloria no cal nos espera o Señor.

Indalecio Gómez

Cóengo da Catedral

SÓLO DIOS ES GRANDE

Solo Dios es grande, pero el hombre no le reconoce su grandeza ni el derecho a ocupar un puesto en la sociedad. En el mundo no hay espacio para Dios. Por ello el Creador llama a la puerta del hombre, pidiendo hospedarse en su casa. Este es derecho al que el autor del universo tiene legitimidad plena, pero no basta tener derechos: para poder disfrutar de ellos, es necesario que se nos reconozcan legítimamente.

Y ahí el problema de la historia en estos días. Para Dios no hay cabida en la vida social, ni familiar. El hombre se declara autónomo pleno y hasta a Dios le cierra las puertas. Es una reivindicación infundada y perniciosa. Una sociedad sin divinidad es una entidad sin base ni fundamento. Un edificio sin cimientos no tiene consistencia ni pervivencia, ni utilidad al hombre, en función del cual se ha construido. Urge reconstruirlo de nuevo y edificarlo sobre base sólida, reconociendo los planes del creador y las necesidades del hombre, en función del cual ha sido pensada la vida social de los humanos.

El hombre es un sujeto de derechos, pero sus derechos son vicarios, y su vicariedad es inseparable de la estructuración de la convivencia humana. Marginarles de esta realidad congénita, es antihumano e irracional, que merece la calificación de suicidio social. El cometido del hombre no es el suicidio individual y menos el suicidio social. Es duro tener que reconocerlo, pero ésta es la fatal situación de nuestra sociedad. Estamos fomentando la cultura de la muerte, a todos los niveles: la cultura de la muerte conyugal, con el divorcio injustificado; la cultura de la muerte familiar con la desestructuración del hogar natural; la cultura de la muerte internacional, convirtiendo las fronteras regionales en escenarios de luchas fratricidas… El hombre pasó de ser un miembro de convivencia social, a ser un depredador para todo el que vive a su lado. Si el mundo es una jauría de lobos para el hombre, lo normal es que este mundo no nos guste, pero la postura correcta de un cristiano no es condenar al mundo, sino corregir el comportamiento de los hombres.

El día en que tú y yo seamos buenos, ya no todo el mundo será malo. Pero al tratamiento corrector debe preceder un diagnóstico acertado. Debemos de conocernos a nosotros mismos examinándonos por dentro y por fuera, y antes por dentro que por fuera, porque nuestro amor propio condiciona nuestros juicios. Para evitar este riesgo, es necesario salir de la superficialidad y someterse a un examen nutricional, no vaya a suceder que nuestro organismo tenga algún miembro vital afectado por alguna lesión que esté poniendo en peligro nuestra vida cristiana.

Para mí el vivir es Cristo, decía San Pablo. Si Cristo no está en mi vida, mi vida está muerta, y mi hacer cristiano también. Dios es el creador del Cielo y de la tierra. El mundo, como todo lo que Dios ha hecho, es radicalmente bueno. Dios  se ha hecho hombre para que el hombre pueda ser Dios. Dios es el “benevolente”; el “benedicente” y el “benefaciente”. Dios es el Salvador del mundo y nosotros somos sus colaboradores, y tenemos que capacitarnos para poder cumplir nuestro cometido.

No olvidemos que un mundo sin Dios es un mundo empobrecido. Y el hombre de hoy padece este empobrecimiento porque rechaza a Dios. Y Dios, morador del cielo, quiere morar también en el mundo, y llama a la puerta del hombre, pidiendo asilo, pero el hombre se hace el sordo, y no le abre. Es más, el mismo Dios nos pide a los cristianos que seamos apóstoles de nuestros hermanos. Pero como nadie puede dar aquello de lo que él carece, nos urge llenarnos nosotros de Dios, para que contagiemos de fe a todos los que pasan a nuestro lado, recorriendo los caminos de la tierra. Vayamos a las fuentes de la gracia: dialoguemos con el Señor en un clima de oración humilde; frecuentemos la vida sacramental, y así avituallados con perfume de divinidad, contribuyamos a que esta sociedad en la que no hay espacio para Dios, se impregne de fe y de buenas costumbres, ya que ésta es nuestra misión en la Iglesia.

Indalecio Gómez Varela

Canónigo de la Catedral de Lugo

 

O DOCE NOME DE MARÍA

Cando lles nace un bebé a uns pais crentes, apresúranse a bautizalo para facelo cristián e, á vez, asígnanlle un nome co cal o inscriben no rexistro civil e no libro parroquial, nos cales se manterá para sempre.

Con todo, na denominación do neófito non sempre se comportan correctamente á hora de elixir o nome que levará o neno, pois para eles conta máis o gusto da familia, que o significado do nome que se lle impón á criatura, porque así o queren os seus proxenitores, ou porque ese nome tamén o levan outros membros da familia, aínda que o seu significado non faga referencia algunha ao neno. 

A este respecto pode servirnos de exemplo o caso de que a alguén se lle impoña o nome de “Felipe”, que significa “amigo dos cabalos”, porque así lles parece ben aos seus pais ou padriños, sen pensar se o denominado “Felipe” xamais poida ter referencia algunha á equitación.

Non ocorreu así cando o Pai Celestial regalounos á súa nai como nai nosa: denominouna co apelativo de “Raíña e Nai” porque estes dous termos expresan o que a Santísima Virxe é en si e cal é o seu labor connosco. Raíña indica o sumo poder e afecto que lle deu Deus para velar por nós, e nai expresa a singular tenrura con que nos acepta como fillos. Raíña é a persoa que exerce o poder rexio por dereito propio ou conxuntamente co seu consorte o príncipe soberano dun Estado.

Pois iso é a Santísima Virxe, a persoa que, por designio da divina providencia, inflúe eficazmente na historia da humanidade, porque así o quixo o Señor, cando no intre cume da redención, diríxese ao Apóstolo Xoán, que representaba a toda a Igrexa, con estas palabras: “Fillo, aí tes á túa nai. Nai aí tes ao teu fillo” e, como a palabra de Cristo é palabra operativa, naquel momento, María quedou convertida na omnipotencia suplicante, e o seu corazón quedou feito corazón maternal para todos nós.

Por vontade de Xesús, en María os cristiáns temos o remedio de todos os males e a fonte de todos os bens. A palabra do Señor que enriqueceu o corazón de María co don da realeza e da maternidade universal, é aceptada incondicionalmente pola nosa Señora, e debe selo tamén polo corazón dos homes, porque paternidade e filiación condiciónanse mutuamente e, dalgunha maneira, tamén a nosa vontade condiciona o plan de Deus.

A vontade de Deus é sempre salvifica, e a súa vontade ninguén pode torcela, pero a realización do seu plan salvifico pode verse frustrada pola vontade do home que sempre ten a última palabra. De aí a nosa gratitude a Deus connosco, pero tamén a nosa responsabilidade ante a súa vontade salvífica, que, a pesar dos seus mellores dons para nós, respéctanos tanto, que a última decisión déixanola a cada un de nós.

Pidamos pois a María, a omnipotencia suplicante, que interceda pola nosa humanidade pecadora, para que converta a nosa resistencia á graza nun sincero si ao plan de Deus, a fin de que o plan salvífico do Señor sexa un patrimonio universal da humanidade.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral de Lugo

 

CRISTIANISMO DIALOGANTE

A relixiosidade implica diálogo entre Deus e o home. O diálogo é intercambio de ideas e de sentimentos entre Deus e o home. No diálogo relixioso a iniciativa sempre é de Deus, que se revela ao home como verdade e como benfeitor. Deus é o creador; amigo e Salvador que na súa actitude amorosa, reclama unha correspondencia de fidelidade afectiva. O diálogo relixioso enriquécese co coñecemento mutuo entre Deus e o crente. O coñecemento relixioso non é tanto froito do estudo teolóxico, senón máis ben consecuencia de trato amoroso entre Deus e o crente. Deus achégase ao home, e maniféstase como próximo, amigo e Salvador, provocando no cristián confianza e seguridade. A imaxe que Deus presenta está saturada de cordialidade, de proximidade e de xenerosidade prometedora, o cal provoca admiración e afecto no corazón do home, e é así como xorde a dimensión dialogal do cristián co Señor. O amor pide correspondencia e proximidade de intimidade oracional. Un día preguntáronlle ao intelectual francés Tagore, se coñecía a Xesucristo, e el contestou: “coñézoo pero non o trato”.

O coñecemento relixioso non é un coñecemento teolóxico (que tamén), senón máis ben un coñecemento cordial. A riqueza do corazón é o amor, e condiciona as relacións e o comportamento dos amigos. As relacións dos amigos non son meramente informativas, senón intercambio de sentimentos. Transvasamento de mutuas inquietudes e ilusións. E todo isto converte en diálogo o trato entre ambas as partes. A amizade auténtica converte ao amigo “nun ti” do outro.

Pois a este nivel de intimidade debemos elevar as nosas relacións os cristiáns: pasar dunha amizade mercantilista, a unha actitude afectiva de amizade sincera, que nos atraia cara ao outro, como ningún imán pode atraer a forza do seu magnetismo. Cando isto suceda o noso cristianismo empezará a ser evanxélico de verdade. Desde este momento o perfil de Deus é de verdade perfil paterno, e a Xesucristo contemplarémolo como Salvador e a providencia é para nós garantía de plena confianza de fronte ao futuro. A nosa relixión é unha relación de proximidade coa divindade. A intimidade é o que separa o Ceo da terra. E a piedade é o clima que respira todo fiel crente. O seu diálogo co Deus santo é como a súa respiración permanente, como Deus necesita do home para ter a quen amar.

A piedade é a vida cristiá como o aire é a vida do home.

Indalecio Gómez Varela

Coengo da Catedral de Lugo

O CRISTIÁN, UN PLAXIO DE CRISTO

O plaxio de Cristo non implica identidade de natureza, senón similitude de comportamento. A identidade da nosa natureza, coa de Xesús sería unha herexía, posto que natureza divina soamente existe unha que comparten por igual Pai, Fillo e Espírito Santo. Xesucristo vive un proceso de obediencia ao Pai. A súa relación co Pai é o nuclear do seu ser de Fillo. O ser de Fillo é o fundamento de toda espiritualidade.

A filiación de Xesús é como un proceso con catro momentos fundamentais: a súa Encarnación (Lc 1,35), o seu Bautismo (Mc 1,11-12), a súa Predicación do Reino (Lc 4,14-18) e a súa Resurrección (Rm 1,4). Neste proceso da súa actuación filial de Xesús está presente o Espírito, en dúas etapas: o descenso da súa vida faise por obra e graza do Espírito Santo; e a súa situación redentora realízase en virtude do divino espírito. O Espírito fainos obedientes ao Pai, como Xesús, e o Espírito fainos fillos co Fillo. Nunha palabra, Cristo é modelo de toda espiritualidade cristiá.

Segundo Von Balthazar, houbo tres tipos de espiritualidades a través dos séculos:

Espiritualidade do heros = tendencia do home cara a un concepto optimista de si mesmo.

Esforzo do home por alcanzar a perfección suprema do seu ser.

A pasividade suprema para deixarse facer polo influxo do Espírito Santo, en orde a ser unha imaxe perfecta dun fillo de Deus.

E segue dicindo que estes tres tipos de espiritualidades condénsanse en conseguir que nós sexamos unha cara visible de Deus, como o é Xesucristo. A imitación desta espiritualidade de Xesús é o que fai que o home chegue a ser como unha nova encarnación do Fillo de Deus.

Cada época acentuou un tipo de espiritualidade, segundo os condicionamentos sociolóxicos e filosóficos do momento. Con todo, Xesús non se deixou influenciar por estes condicionantes históricos do momento, e entregouse incondicionalmente en obediencia ao Pai. Neste sentido, Xesús é o canon da espiritualidade cristiá, que implica a libre disposición do home á vontade de Deus, como fillo, e a plena obediencia ao Creador, como criatura. Esta é a identificación do cristián con Cristo: a súa fidelidade incondicinal ao Pai. Cal é a norma de comunicabilidade da nosa similitude con Cristo? A libre disposición de nós mesmos. Xesús é a plena dispoñibilidade para o Pai e a total dependencia do Pai. Somos homes, en canto somos criaturas e, á vez en canto somos chamados a ser imaxes de Deus, a identificarnos con Xesús. Estamos chamados a ser irmáns de Cristo e fillos de Deus. Non debemos ir sen rumbo pola vida. O punto de partida condiciona o punto de chegada. A natureza do ser condiciona o seu comportamento. As raíces da árbore condicionan o froito das súas ponlas. Pero nos seres racionais, o comportamento só impón a súa racionalidade e condiciónao a súa vontade. No humano a orixe do home é Deus creador, e o seu comportamento, obediencia ao seu señor, e como cristián a súa dignidade é a filiación divina e a súa vocación, a santidade. En consecuencia, o seu labor é discernir, elixir, decidir e vivir. Por ser homes somos libres e, á vez, dependentes, pero en nós dependencia e dispoñibilidade non sempre se identifican, de aí a necesidade do Espírito para que nos indique o camiño e fortaleza no noso bo camiñar.

Indalecio Gómez Varela

Cóengo da Catedral de Lugo